در کانادا، خدمات دندانپزشکی در چارچوب قانون بهداشت کانادا (Canadian Health Act) قرار نگرفته است و به طور عمدہ افراد برای چنین درمان‌ھایی به مطب‌ھای خصوصی مراجعه کردہ و پرداخت ھزینه‌‌ھا به صورت مستقیم توسط خود شخص و یا از طریق بیمه‌ھای خصوصی صورت می‌پذیرد. بر اساس آمار منتشر شده توسط انجمن دندانپزشکی کانادا، سی و دو درصد از جمعیت کانادا فاقد بیمه دندانپزشکی هستند و شایان ذکر است که به عنوان مثال با وجود بیش از سی هزار پلن دندانپزشکی در استان انتاریو، بر اساس آمار رسمی ۱۷ درصد از جمعیت در سال گذشته به دلیل هزینه‌های دندانپزشکی از ملاقات با دندانپزشک خودداری کرده‌اند. همچنین به دلایل مشابه، ۱۶ درصد از افرادی که به مطب دندانپزشکی مراجعه کردہ بودند، از پذیرش برخی از درمانهای پیشنهادی صرف‌نظر کردہ‌اند. در کانادا پرداخت هزینه‌های دندانپزشکی به طور معمول به یکی از روش‌ھای زیر صورت می‌پذیرد.
۱: بیمه‌ھایی که از طرف کارفرما، شرکت‌ھا و یا اتحادیه‌ھا برای کارمندان خریداری می‌شود
۲: بیمه دندانپزشکی خصوصی که غیرمرتبط با استخدام بودہ و افراد خودشان پلن بیمه را برای خود و خانوادہ خریداری می‌کنند.
۳: پرداخت مستقیم از حساب شخصی یا به اصطلاح پرداخت از جیب
۴: برنامه‌های حمایتی دولت به شکل فدرال یا استانی که بطور کلی کودکان، افراد سالخوردہ، افراد ناتوان و افراد بومی واجد شرایط را در بر می‌گیرد. این برنامه‌ھا اساساً سهم بسیار کمی در پوشش ھزینه‌ھای درمانی دندانپزشکی دارند. یکی از مشکلات موجود در ھنگام وجود بیمه، عدم آگاهی بیماران از نحوه پوشش بیمه و جزئیات پلن خود است. مسائلی نظیر نوع درمان‌هایی که تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند، وجود یا عدم وجود مبلغ deductible در پلن بیمه که باعث کسر پرداخت توسط بیمه می‌شود، سقف سالیانه پوشش، وجود مشارکت در پرداخت ھزینه‌ھای درمان توسط بیمار (co-payment) و یا محدود کردن تعداد مراجعه سالیانه به دندانپزشک برای افراد تحت پوشش، از موارد مهمی هستند که می‌توانند میزان پرداختی ھزینه‌ھای درمانی توسط بیمه را تحت تأثیر قرار دهند. همچنین مشاهده می‌شود که برخی از بیمه‌ها، از fee guide منتشر شده توسط انجمن دندانپزشکی استان پیروی نمی‌کنند و مبلغ پرداختی آنها کمتر از مقدار مشخص شدہ توسط انجمن است. تجارب نشان می‌دھد که اکثر افراد مراجعه کنندہ به مطب‌های دندانپزشکی که دارای بیمه ھستند تمایلی به درگیر شدن با مسائل پرداختی بیمه ندارند. دلایل مختلفی در این رابطه وجود دارد که از مھمترین آنھا می‌توان به عدم آشنایی افراد به اصطلاحات درمانی، مالی و بیمه‌ای اشارہ نمود. مورد دیگر سختی تماس با بیمه‌ھاست که گاھاً انتظار در پشت خط تلفن از صبر و تحمل افراد خارج می‌باشد. در چنین مواردی در اکثر مطب‌ھا، تیم ادمین به بیماران کمک می‌کنند که نسبت به پلن بیمه خود آگاھی پیدا کنند. ھر چند چنین جریانی از نظر مالی کار را برای بیماران تسهیل می‌کند اما برای مطب و تیم ادمین زمان زیادی را به خود اختصاص می‌دھد. این است که بھترین روش پرداخت ھزینه در صورت وجود بیمه، پرداخت مستقیم از طرف بیمار به مطب و بازگرداندن پول پرداخت شدہ به بیمار از طرف بیمه است. چنین گردش مالی به نفع مطب تمام می‌شود و در واقع از حق دندانپزشک چیزی از بین نمى‌رود. یکی از معضلات متداول در مطب‌ها، درخواست مکرر بیماران برای عدم مشارکت در پرداخت هزینه مشترک (co-payment) است. این درخواست با قوانین مغایرت دارد و نقض آن می‌تواند منجر به جریمه سنگین برای دندانپزشک و حتی از دست دادن لایسنس شوند. اخیراً برنامه‌ای با عنوان “Canada Dental Benefit” توسط دولت کانادا معرفی شده است. در این برنامه، تلاش شده است تا بخشی از هزینه‌های درمانی تحت پوشش قرار گیرد. در حال حاضر، افراد واجد شرایط کودکان زیر ۱۲ سال هستند که درآمد سالیانه خانواده آنها کمتر از نود هزار دلار است و بر اساس طبقه‌بندی درآمد، مبلغ ۲۶۰، ۳۹۰ یا ۶۵۰ دلار برای هر کودک در نظر گرفته می‌شود. افراد واجد شرایط در این برنامه، تحت پوشش بیمه‌های خصوصی نیستند، اما شایان ذکر است که این برنامه هزینه درمان‌ھایی را که تحت پوشش برنامه‌های دولتی نیست بر اساس واجد شرایط بودن افراد پرداخت می‌کند. انواع برنامه‌های حمایتی فدرال می‌توان به IFHP برای افراد پناهنده و NIHB برای افراد بومی واجد شرایط اشاره کرد. علاوه بر برنامه‌های فدرال، تعدادی برنامه استانی نیز وجود دارند.
به عنوان مثال، در استان انتاریو می‌توان به برنامه Healthy Smile برای افراد ۱۷ سال و جوانتر، ODSP برای افراد با ناتوانایی‌های خاص با ۱۸ سال سن و بالاتر، Ontario Work، و برنامه‌های حمایتی مخصوص افراد با ۶۵ سال سن و بیشتر اشاره کرد. هر یک از این برنامه‌ها محدودیت‌های خاص خود را دارند، به عنوان مثال، در برنامه حمایتی افراد سالمند، برای بهره‌مندی از این برنامه، بیماران باید به کلینیک‌های معین شده مراجعه کنند. متأسفانه پوشش درمانی در برنامه‌ھایی که برای کودکان و افراد ناتوان در نظر گرفته شدہ بسیار ناچیز و ھزینه پرداختی به دندانپزشکان تفاوت چشمگیری با ھزینه واقعی درمان دارد. یکی از سؤالاتی که مرتب از سمت بیماران بدون بیمه مطرح می‌شود این است که آیا ارزش دارد به صورت شخصی برای خرید پلن بیمه اقدام کنند؟ مسئله ارزش خرید پلن بیمه به ویژگی‌ھا و نیازھای شخصی ھر فرد بستگی دارد۰ در این رابطه بهترین و صحیح‌ترین اقدام توسط افراد، مشاورہ با متخصصین بیمه، مطالعه دقیق و انتخابی مناسب و منطبق بر نیازھایشان می‌باشد.
دکتر ندا کدیور
دندانپزشک
مأخذ مورد استفادہ: انجمن دندانپزشکی انتاریو ( ODA) انجمن دندانپزشکی کانادا (CDA)
