گفتگو با دکتر مهدی ادیب راد بخش دوم
زبان و پشتکار عامل موفقیت است
دکتر مهدی ادیب راد به خصوص در بین دندانپزشکان ایرانی مقیم کانادا، اصطلاحا شناختهشدهتر از آن است که نیاز به معرفی داشته باشد. دکتر ادیب راد در روند آمادهسازی برای امتحانات NDEB به عنوان یک اینستراکتور موفق و مطرح شناخته شده و دندانپزشکان فراوانی با بهرهگیری از آموزشهای او امتحانات مذکور را با موفقیت پشت سر گذاشتهاند. گفتگویی با او داشتیم در زمینه معرفی و تحلیل هرچه بیشتر امتحانات NDEB که بخش نخست آن در شماره نخست منتشر شد. بخش دوم این گفتگوی خواندنی را از دست ندهید.
اسکلیز یا جاجمنت یا هر دو؟
پس از قبولی در امتحان AFK، شما دو گزینه پیش رو دارید. اینکه در امتحان اسکلیز شرکت کنید یا در امتحان جاجمنت یا اینکه هر دو را با هم امتحان بدهید. این سوالی است که ذهن اغلب شرکتکنندگان را به خود مشغول میکند. تا دو سال پیش این دو امتحان فقط 24 ساعت باهم اختلاف داشتند ولی اخیرا یک فاصله دو تا سه هفتهای بین این دو امتحان در نظر گرفته شده و دیگر مثل سابق فشرده و پشت سر هم نیست. ولی با این حال آمادهسازی برای این دو امتحان به صورت همزمان چه از لحاظ زمانی چه از لحاظ روحی روانی کار بسیار دشواری است. خود من همزمان در هر دو این امتحانات شرکت کردم و خوشبختانه در همان تلاش اول هر دو را پاس کردم ولی مساله این بود که زمان ما سالی یک بار این امتحانات برگزار میشد و اگر ما به طور همزمان هر دو امتحان را شرکت نمیکردیم یک سال عقب میافتادیم. الان که برمیگردم و به قبل نگاه میکنم، اگر شرایط حال حاضر وجود داشت و میشد با یک فاصله 4 تا 6 ماهه در امتحان بعدی شرکت کرد من قطعا در این دو امتحان بطور مجزا شرکت میکردم چون آمادهسازی و تمرین برای این دو امتحان به طور همزمان فشار بسیار زیادی به داوطلب وارد میکند. در نتیجه من شخصا توصیه نمیکنم همزمان با هم در این دو امتحان شرکت کنید.
مطلب بعدی اینکه اول سراغ جاجمنت برویم یا اسکلیز؟ من به دو دلیل پیشنهاد میکنم ابتدا جاجمنت را انتخاب کنید. نخست اینکه بخش زیادی از مباحث امتحان جاجمنت در امتحان AFK هم وجود دارد که به تازگی آن را پشت سر گذاشتهاید. نکته دوم اینکه جاجمنت امتحان ارزانتری است. امتحان اسکلیز جدا از فشار روانی و فیزیکی سنگین هزینههای سرسامآوری هم به داوطلب تحمیل میکند چه از لحاظ ثبت نام چه دورههای آمادهسازی و چه متریال. حالا فرض کنید یک داوطلب بعد از گذراندن اسکیلز خدای ناکرده نتواند امتحان جاجمنت را پشت سر بگذارد که متاسفانه در برخی موارد اتفاق میافتد. در این صورت علاوه بر تمام مسائل روحی و روانی هزینه بسیار سنگینی هم از دست رفته است. بنابراین در نهایت پیشنهاد من این است که اول در امتحان جاجمنت شرکت کرده و بعد از قبولی در آن به سراغ امتحان اسکلیز بروید. به نظر من برای شرکت در امتحان جاجمنت، گذراندن یک دوره آمادهسازی و آموزشی کاملا ضروری است.
امتحان پیچیده جاجمنت
جاجمنت امتحان بسیار پیچیده و مبهمی است. این امتحان حدود 5 ساعت و نیم بوده و 120 تا 150 سوال دارد که به دو قسمت تقسیم میشود. یک بخش کیسهای کلینیکی را شامل میشود. در بخش کیسهای کلینیکی پرونده یک بیمار ارائه شده و بر اساس پرونده، بطور متوسط 5 سوال درباره مباحث مختلفی نظیر پریو، جراحی، اندو پاتو، ارتو و فارماکولوژی مطرح میشوند. بخش دیگر سوالات مرتبط با رادیوگرافی است. در این بخش رادیوگرافیهای مختلف بیشتر پری آپیکال و بایت وینگ نمایش داده شده و درباره مباحث مختلف رادیولوژی مثلا وجود پوسیدگی، تحلیل استخوان پریودونتال، وجود جرم، ارزیابی درمان اندو و مواردی از این دست سوالاتی مطرح میشوند. این سبک سوالات باعث شده تا امتحان جاجمنت به آزمونی بسیار سابجکتیو تبدیل شود و از این جهت یک کورس آمادگی خوب میتواند داوطلب را به شکل مطلوبی برای این امتحان آماده کند.
تفاوت جاجمنت و AFK
نمره قبولی امتحان جاجمنت هم 75 است ولی جدا از تفاوت محتوایی سوالات با امتحان AFK، از لحاظ سبک تصحیح سوالات هم با امتحان اول تفاوتهایی دارد. یک تفاوت اینکه تعداد سوالات در امتحان جاجمنت پایینتر است و برای همین یک اشتباه میتواند بسیار تعیینکنندهتر از امتحان AFK باشد. در واقع دامنه اشتباه کردن در امتحان جاجمنت بسیار محدودتر از امتحان AFK است. از یک طرف دیگر حجم مطالب امتحان جاجمنت به مراتب کمتر از امتحان AFK بوده و صرفا مباحث کلینیکی را شامل میشود.
آمار قبولی جاجمنت
اگر به وبسایت NDEB مراجعه کنید خواهید دید که از سال 2011 که نخستین دوره این امتحانات برگزار شد تا 2016، آمار قبولی امتحان جاجمنت همیشه بالای 50 درصد بوده و حتی در سال 2016 به 75 درصد هم رسید. تا آن زمان امتحان جاجمنت سادهترین امتحان این مجموعه محسوب میشد. سال 2017 به شکلی ناگهانی و بدون اعلام قبلی، تمپلیت سوالات جاجمنت تغییر کرد و همین مساله باعث شد آمار قبولی از 75 درصد به 35 درصد برسد. از آن به بعد آمار قبولی این امتحان بین 35 تا 40 درصد بوده که از آمار قبولی امتحان AFK هم کمتر بوده است. نمره امتحان جاجمنت تاثیری در روند دریافت لایسنس نداشته و واقعا بین نمره 75 تا 100 تفاوت به خصوصی وجود ندارد. بنابراین پیشنهاد من این است که اصلا در قید گرفتن یک نمره بالا نباشید و با رویکردی محافظهکارانه با این امتحان برخورد کنید.
امتحان کامپیوتری
در حال حاضر این امتحان در مراکز پرومتریک(مثل امتحان تافل یا آیلتس)به صورت کامپیوتری برگزار میشود و متاسفانه در دو سه دوره اخیر شاهد بودیم که مشکلاتی مرتبط با کامپیوترها گریبانگیر متقاضیان شده در حدی که برخی از دوستان نتوانستند امتحان خود را به اتمام برسانند و نتیجه امتحان آنها ووید(void) شده است. با این حال NDEB به احتمال فراوان بزودی دو امتحان AFK و بورد را هم به صورت کامپیوتری برگزار خواهد کرد و این در وب سایت آنها به وضوح اشاره شده است گرچه دو تجربه اخیر NDEB در برگزاری امتحان جاجمنت چندان موفقیت آمیز نبود. بهرحال امیدوارم این مشکل در دورههای بعدی برطرف شود.
خوان آخر
خوان آخر این مسیر امتحان اسکلیزاست که به نظر من فرسایشیترین امتحان این مجموعه محسوب میشود. بیشتر افراد اسکیلز را به عنوان آخرین امتحان در نظر گرفته و طبعا بعد از گذراندن دو امتحان قبلی و در حالی که اغلب از لحاظ روحی، جسمی خسته واز لحاظ مالی تحت فشار هستند قدم به این امتحان میگذارند. اسکیلز امتحانی بسیار سنگین و گرانقیمت است که هزینه نزدیک به ده هزار دلاری ثبت نام آن بسیار سنگین و کمرشکن است. از طرف دیگر برای این امتحان باید حتما در کورسهای آموزشی شرکت کرد که هزینه ثبت نام این دورهها از 4 تا 10 هزار دلار متغیر است. در عین حال متقاضی باید مبالغ سنگینی جهت تامین متریال و تجهیزات امتحان هزینه کند. در این امتحان مواد و وسایل دراختیار شما قرار نمیگیرد و صرفا یونیت و تایپودونت از طرف NDEB تامین میشود.
امتحان اسکلیز در دو روز پشت سر هم برگزار میشود که باید 12 task توسط دندانپزشک انجام شوند. بیشتر مباحث امتحان به دو رشته پروتز و ترمیمی مربوط بوده و یک اندو اکسس هم در بین موارد امتحان وجود دارد. دندانهای امتحانی تولید شرکت نیسین ژاپن است. از جهت تامین مواد و لوازم پیشنهاد من این است که تا حد امکان لوازم و متریال را از کانادا تهیه کنید چون کیفیت مواد و لوازم بهرحال بالاتر است.
درمان کلینیکی یا کاردستی؟
این امتحان تفاوتهای فاحشی با دندانپزشکی کلینیکی عادی دارد. برخی از دندانپزشکان فکر میکنند با مثلا ده سال سابقه طبابت به راحتی میتوانند این امتحان را پشت سر بگذارند. باید بگویم این فکر کاملا اشتباه است. این امتحان بیشتر از آنکه یک آزمون عملی دندانپزشکی باشد یک امتحان کاردستی است. دقیقا به همین دلیل هم هست که باید حتما در کلاسهای آمادگی این امتحان شرکت کرد چون این کاردستی تفاوت فاحشی با کار کلینیکی روی بیمار دارد. در این امتحان دهم میلیمتر فرق بین پاس کردن و افتادن است. در نتیجه داشتن یا نداشتن تخصص یا تجربه کلینیکی عامل تعیین کنندهای برای موفقیت یا شکست در این امتحان محسوب نمیشود.
عوامل سابجکتیو امتحان اسکیلز
فاکتورهای سابجکتیوی در این امتحان وجود دارد که هیچ توضیح و تفسیری برای آنها وجود ندارد. من فکر میکنم این عوامل به صورت عامدانه در این امتحان گنجانده شدهاند تا میزان قبولی داوطلبان را در آنها کنترل کنند. از سال 2011 تا سال 2019 درصد قبولی این امتحانات سالانه از 40 درصد بالاتر و از 34 درصد پایینتر نرفته است. این نشان میدهد عواملی وجود دارد که مانع میشود درصد قبولی از حدی بالاتر یا پایینتر برود. من فکر میکنم یکی از فاکتورهای مداخلهگر همین پروتکل امتحان و موارد سابجکتیو آن است. مجموع این موارد باعث میشود حتی افرادی که کار دست خوبی هم دارند بعضا نتوانند در بار اول یا بار دوم این امتحان را پاس کنند ولی با اطمینان میگویم با یافتن نقاط ضعف و تمرین و ممارست میتوان این امتحان را با موفقیت پشت سر گذاشت.
دیسیپلین عامل موفقیت
یک فاکتور مهم در امتحان اسکلیز داشتن دیسیپلین و انضباط است. در بین دندانپزشکان کشورهای مختلف این مساله در بین چینیها و کرهایها بسیار شاخص و بارز است. این شاید یکی از اصلیترین دلایلی باشد که دندانپزشکان این کشورها در این امتحان بسیار موفق هستند. یا در مورد امتحان AFK و پذیرش در دانشگاهها، هندیها و پاکستانیها بسیار موفق ظاهر میشوند که به توانمندی آنها در زبان انگلیسی برمیگردد.
اجازه کار در کانادا
بعد از پاس کردن هر سه امتحان NDEB شما مجاز هستید در امتحان نشنال بورد شرکت کنید که برای تمام دندانپزشکان چه اینترنشنال چه فارغ التحصیلان کانادایی مشترک است. این امتحان در دو روز برگزار شده که یک روز آن شبیه امتحان جاجمنت و یک روز آن شبیه امتحان AFK است که شانس موفقیت در آن بسیار بالاتر از امتحانات قبلی است. بعد از پاس کردن امتحان بورد، شما برای استان مد نظر خود اقدام کرده و با تهیه مدارک مورد نظر اجازه کار در آن استان برای شما صادر میشود. در این صورت شما به عنوان یک دندانپزشک عمومی میتوانید در استان مورد نظر کار کنید ولی محدودیتی برای انجام درمانهای تخصصی وجود ندارد. مثلا اگر شما در ایران ارتودونتیست هستید از فردای روزی که مجوز کار خود را دریافت میکنید میتوانید درمانهای ارتودونسی ثابت را انجام دهید.
حرف آخر
من چند توصیه دارم برای دوستانی که تازه میخواهند امتحانات را شروع کنند. یکی اینکه هرچه زودتر سعی کنند مدارکشان را جمعآوری کرده و این کار را موکول نکنند به دقیقه نود. البته اگر هنوز فارغ التحصیل نشدهاید پیشنهاد میکنم صبر کنید تا کل نمرات و مدارک شما آماده شده و بعد برای ثبت نام در امتحانات و شرکت در کورسها اقدام کنید. دوم اینکه زبان انگلیسی را تقویت کنند و برای این کار وقت بگذارند هرچه بیشتر بهتر. چون زبان ضعیف هم در مراحل امتحان میتواند باعث بروز مشکل شود هم بعدتر موقعی که فرد وارد سیستم کاری میشود و نمیتواند ارتباط درستی با بیماران برقرار کند. دیگر اینکه سعی کنند متون درسی را به زبان انگلیسی مطالعه کنند تا موقع درس خواندن کمتر دچار مشکل شوند. آخرین نکته هم اینکه سعی کنند در این امتحانات از هیچ هزینه و خرجی مضایقه نکنند. من با رویکرد صرفهجویی در این امتحانات بخصوص در امتحان اسکیلز بشدت مخالفم. اگر لازم است خانه شما نزدیک سنتر باشد تا بازدهی شما بیشتر شود این کار را بکنید؛ اگر خریدن یک وسیله باعث ارتقا کار شما میشود آن را بخرید حالا هرچقدر که گرانقیمت باشد؛ اگر رفتن به یک کورس خاص میتواند شانس قبولی شما را بیشتر کند حتما در آن کورس شرکت کنید. هزینه بعدا موقع طبابت جبران خواهد شد. من قاطعانه میگویم کسی که اینجا بیاید و زحمت بکشد و وقت بگذارد بالاخره موفق خواهد شد؛ دیر و زود دارد ولی سوخت و سوز ندارد.
