زبان و پشتکار عامل موفقیت است

دکتر مهدی ادیب راد به خصوص در بین دندانپزشکان ایرانی مقیم کانادا، اصطلاحا شناخته‌­شده­‌تر از آن است که نیاز به معرفی داشته باشد. دکتر ادیب راد در روند آماده­‌سازی برای امتحانات NDEB به عنوان یک اینستراکتور موفق و مطرح شناخته شده و دندانپزشکان فراوانی با بهره­‌گیری از آموزش­های او امتحانات مذکور را با موفقیت پشت سر گذاشته­‌اند. گفتگویی با او داشتیم در زمینه معرفی و تحلیل هرچه بیشتر امتحانات NDEB که به دلیل طولانی بودن گفتگو در نهایت تصمیم بر این شد که مصاحبه در دو بخش تنظیم شود که بخش نخست آن در همین شماره و بخش دوم را در شماره بعد به نظر شما خوانندگان گرامی خواهیم رساند و پیشنهاد می­‌کنیم خواندنش را از دست ندهید.

شاگرد اول

در سال 1379 در کنکور تجربی شرکت کردم و با رتبه 52 کشوری وارد رشته دندانپزشکی دانشگاه شهید بهشتی شدم. در علوم پایه رتبه اول را داشتم و با رتبه اول هم فارغ التحصیل شدم. چون دانشجوی straight بودم بلافاصله در آزمون رزیدنتی شرکت کردم و در رشته پریو دانشگاه اصفهان پذیرفته شدم. تازه درس­م در رشته پریو شروع شده بود که اقامت­م در کانادا درست شد. ابتدا می­‌خواستم انصراف بدهم و به کانادا بیایم ولی در نهایت تصمیم گرفتم درسم را تمام کنم. در نتیجه به ایران برگشتم و بعد از اتمام دوره رزیدنتی، با رتبه دوم کشوری بورد تخصصی پریو را دریافت کردم.

در دوره رزیدنتی بیشتر تمرکزم روی کارهای پژوهشی و تحقیقاتی بود و 14 مقاله در ژورنال­های معتبر بین الملی از من به چاپ رسید و در تالیف و ترجمه بیش از 5 کتاب رفرنس مشارکت داشتم چون آن زمان هدفم این بود که به آمریکا بروم و برای پذیرش در دانشکده‌­های دندانپزشکی آمریکایی، رزومه علمی و داشتن مقاله اهمیت زیادی داشت. زمانی که من اقامتم را گرفتم سال 2008 بود و هنوز سیستم دایرکت لایسنسینگ برقرار نشده بود. آن زمان برای دریافت لایسنس باید دانشگاه می‌­رفتیم و در کل کانادا 30-35 نفر دندانپزشک پذیرش می­‌شدند. در نتیجه رقابت بسیار فشرده­ای بود و از همه طرف همه مرا ترسانده بودند که دریافت لایسنس کانادا بسیار کار مشکلی است.

خلاصه بعد از خاتمه دوره پریو و سربازی در سال 2012 به کانادا برگشتم. آن موقع امتحانات به همین شیوه فعلی به راه افتاده بود و در نتیجه برنامه من برای رفتن به آمریکا کنسل شد.

دریافت هفت ماهه لایسنس

بعد از آمدنم به کانادا خیلی زود در امتحان AFK شرکت کردم که دومین دوره­‌ای بود که این امتحانات برگزار می‌­شد. آن زمان همه چیز خیلی گنگ و مبهم بود و کسی دقیقا نمی­‌دانست این امتحانات چیست و چطور باید برای آنها مطالعه کرد. من در عرض حدود 7 ماه هر چهار امتحان را پاس کردم و سال 2013 مدرکم را دریافت کردم و از همان سال مشغول طبابت هستم.

زمان ما یک مشکل این بود که هر امتحان فقط سالی یکبار برگزار می­‌شد و اگر کسی امتحانی را می­افتاد یک سال باید صبر می­‌کرد تا بتواند یکبار دیگر امتحان بدهد. خوشبختانه از سال 2015 هر امتحان سالی دوباره برگزار می­‌شود.

نخستین کلاس­های آمادگی

زمانی که من خودم امتحان می­‌دادم فقط دو کلاس وجود داشت که خود آنها هم یکی دو سال بود که شروع به کار کرده بودند. مطرح ترین کلاسی که آن زمان وجود داشت متعلق به آقای نارش بود که سال­های سال کلاس­های آمادگی برای ورود به دانشگاه را برگزار می‌­کرد. وقتی دایرکت لایسنسینگ به راه افتاد نارش هم کلاس­هایی را برای پوشش دادن این امتحانات برگزار کرد. همزمان دندانپزشکان عرب هم یک کلاس داشتند که من هم دورادور با آنها در ارتباط بودم. جدا از این­ها، یکی از همکاران ایرانی به نام آقای دکتر امیر صداقت در سال 2012 یک کلاس برای امتحان AFK برگزار کرد که به زبان فارسی بود و بعنوان زیرشاخه‌­ای از کلاسهای نارش برگزار می­‌شد. من از ایده تشکیل چنین کلاسی بسیار خوشم آمد.

آغاز تدریس

جرقه اولیه تاسیس چنین کلاسی از همان جا زده شد. من می­‌دیدم که نیاز به چنین آموزشی وجود دارد و بنابراین وقتی امتحان AFK را دادم شروع کردم به طور خصوصی برای امتحان AFK به چند نفر از همکاران آموزش دادن و همزمان برای امتحان جاجمنت و اسکیلز هم تمرین می­کردم.

یادم هست هنوز نتایج امتحان جاجمنت و اسکلیز نیامده بود که من نخستین دوره کلاس AFK را آغاز کردم. گرچه تبلیغات خیلی محدودی داشتیم استقبال بسیاری خوبی از کلاس انجام شد در حدی که من هفت روز در هفته به سه گروه دانشجو درس می‌­دادم که حدود 40 نفر بودند. آن دوره آمار قبولی کلاس ما صد درصد بود و همه با نمرات بسیار خوب قبول شدند بخصوص که برخی از دانشجویان دوبار در امتحان رد شده بودند واین آخرین شانس‌­شان بود.

تهیه جزوات

آن زمان تمرکز اصلی ما روی سوالات ریلیز شده بود؛ تک تک سوالات را جواب می­دادیم و بحث می‌­کردیم. همزمان من دو جزوه برای فارماکولوژی و پریو آماده کرده بودم که به تدریج آنها را تکمیل کردم و الان ادیشن 15 آنها چاپ شده است.

به نظر من برای خواندن امتحانی مثل AFK ما به جزوات خلاصه و قابل استناد احتیاج داریم. اگر شما نگاهی به رفرنس­‌های NDEB بیندازید می­‌بینید که بیش از 120 عدد رفرنس معرفی شده که هر کدام بالای هزار صفحه هستند!! مثلا فونسکا کتاب رفرنس رزیدنت‌­های جراحی 4 جلد است! یا کتاب ایمپلنت میش. کتابهایی که اصلا نمی‌­شود طرف‌­شان رفت. حالا تازه این یکی از رفرنس‌­های ایمپلنت است. فرض کنید یک دندانپزشک ایرانی که 15 سال قبل فارغ التحصیل شده و از آن موقع تابحال طرف کتاب و مقاله نرفته چطور می­‌خواهد این رفرنس‌­ها را بخواند. اصلا در عالم خیال هم محال است! در نتیجه من با الهام از سوالات ریلیز شده، کم کم این جزوات را برای تمام مباحث تهیه کردم تا دانشجویان بتوانند با خواندن این جزوات هم سوالات را جواب بدهند هم اینکه مباحث طرح شده در سوالات را متوجه شوند.

کلاس­های آمادگی امتحان جاجمنت

آن موقع که من خودم امتحان جاجمنت داشتم کلاسی برای جاجمنت وجود نداشت. یک کلاس بود که فقط دو ماک اگزم داشت. کلاسی که من برگزار کردم 7 جلسه بود که دو ماک اگزم هم داشت. آن موقع یادم هست بقیه می­‌گفتند مگر جاجمنت کلاس می‌­خواهد ولی وقتی ما این کلاس را برگزار کردیم باقی مراکز هم از ما تبعیت کردند.

کانفیدنتیست

کانفیدنتیست شرکتی است که در سال 2015 تاسیس شد. دو سال اولی که کارم را در زمینه کلاسهای آموزشی شروع کردم با یک موسسه دیگر قرارداد داشتم به نام کراون دنتال گروپ. بعد از دوسال که قراردادم با آنها تمام شد کانفیدنتیست را راه اندازی کردیم چون همان زمانی که با آن گروه کار می­کردم هم عملا تمام کارهای آموزشی را خودم انجام می­دادم. از همان بدو فعالیت ما کلاس­های AFK، ACJ، ACS و بورد را داشتیم که تا به الان به طور منظم برگزار شده‌­اند. مضاف بر این در سال اخیر با همکاری شرکت کانادنت(Canadent) کورس‌­های آموزش مداوم(continuing education/CE) ما هم راه‌­اندازی شده است. در این کورس‌­ها از حضور اساتید به نامی همچون دکتر محمود ترابی نژاد، دکتر مک لارن، دکتر برقی، دکتر نوذری و دکتر تستوری بهره­‌مند شده‌­ایم. برنامه ما ادامه هرچه بیشتر و گسترده­‌تر این کورس‌­ها است.

بر اساس آمار و ارقام و اطلاعات موجود ما در حال حاضر یکی از سه موسسه اول در زمینه برگزاری کورس­های آمادگی امتحانات دایرکت لایسنسینگ هستیم به ویژه در زمینه کورس مربوط به امتحان جاجمنت که به جرات می‌­گویم بهترین کورس آمادگی امتحان جاجمنت در موسسه ما برگزار می‌­شود. در زمینه AFK هم اگر نه بهترین دست کم یکی از بهترین کلاس­های آمادگی این آزمون هستیم. در زمینه امتحان اسکیلز هم دوره‌­های بسیار موفقی داشته‌­ایم و سعی می­‌کنیم این دوره‌­ها با همین روند و درصد موفقیت در آینده هم ادامه داشته باشد. در کانفیدنتیست بنده اینستراکتور اصلی هستم و از حضور همکارانی نظیر دکتر ندا کدیور، دکتر پونه محبی(اندودونتیست)، دکتر پریسا سیداخوان(متخصص اطفال)، دکتر فردی(جراح دهان و فک و صورت) و سایر همکاران بهره­‌مند می‌­شویم. پدر من آقای مجتبی ادیب راد هم مدیریت این مجموعه را برعهده دارند.

لایسنسینگ از مسیر دانشگاه

سرتیفیکیشن یا لایسنسینگ در کانادا دو مسیر اصلی دارد که سال­ها است وجود داشته است. در یک حالت شما امتحانی به نام assessment of fundamental knowledge/AFK را داده و بعد از قبولی برای پذیرش در یک دانشکده دندانپزشکی اقدام می‌­کنید. در کانادا 6 دانشکده دندانپزشکی پذیرش دندانپزشکان اینترنشنال را برعهده دارند: دانشگاه تورنتو، منیتوبا، شولیک(Schulich) در شهر لاندن، دالهوزی در شهر هلیفکس، آلبرتا در شهر ادمونتون و دانشگاه بریتیش کلمبیا(UBC) در شهر ونکوور. دانشگاه ساسکچوان و مک گیل هم برخی سال­ها برای دندانپزشکان اینترنشنال پذیرش داشته­‌اند. در بین این دانشکده­‌ها، بیشترین تعداد پذیرش مربوط به دانشگاه تورنتو و شولیک است. دندانپزشک دوره­‌ای 2 تا 3 ساله را پشت سر گذاشته و بعد از اتمام این دوره علاوه بر اجازه کار در کانادا، مدرک DDS کانادایی هم به دندانپزشک داده می­‌شود. این مدرک دندانپزشکی کانادایی به خصوص برای کسانی که تمایل به گذراندن دوره تخصص یا فلوشیپ دارند یا می­خواهند بعدا در آمریکا طبابت کنند بسیار مفید است. مثلا در مورد کار در آمریکا، دندانپزشکی که DDS کانادایی داشته باشد می­‌تواند بعد از پاس کردن امتحانات part 1 و part 2 و گذراندن امتحان بورد ایالتی که می­‌خواهد در آن طبابت کند، اجازه کار دندانپزشکی در آن ایالت خاص را دریافت کند. برای کسانی که تازه فارغ التحصیل شده­‌اند یا حتما می­‌خواهند تخصص بگیرند یا هدف­‌شان طبابت در آمریکا است، این مسیر گزینه بهتری محسوب می‌­شود.

دایرکت لایسنسینگ

روش دوم یا دایرکت لایسنسینگ بیشتر به کار دندانپزشکانی می‌­آیند که سابقه کاری و کلینیکی طولانی داشته و دیگر چندان نیازی به گذراندن دوره‌­های تخصصی احساس نمی‌­کنند. گرچه این قانون نیست و من شخصا توصیه می­‌کنم همکاران هر دو مسیر را مد نظر داشته باشند چون بهرحال احتمال عدم موفقیت در امتحانات دایرکت لایسنسینگ وجود دارد. در نتیجه بهتر است همکاران یک مسیر جایگزین و پلن دوم را در ذهن داشته باشند. برخی از دوستان سوال می‌­کنند که آیا تجربه یا شرط سنی تاثیری در موفقیت در این امتحانات دارد یا خیر؟ در جواب باید بگویم این مسائل هیچ تاثیری در نتیجه این امتحانات ندارد. چه شما تازه فارغ التحصیل شده باشید چه 20 سال سابقه کاری داشته باشید در نتیجه امتحان تغییری ایجاد نخواهد شد. ولی مثلا در امتحانات پزشکی سابقه و تجربه کاری فاکتور مهمی محسوب می‌­شود. یک نکته مهم این است که در مسیر دایرکت لایسنسینگ، شما اجازه کار دندانپزشکی در کانادا را دریافت می­‌کنید به این صورت که بعد از گذراندن سه امتحان NDEB، شما امتحان بورد ایالتی که می‌­خواهید در آن طبابت کنید را گذرانده و اجازه کار در آن ایالت خاص را به دست می­‌آورید. در واقع در این مسیر به دندانپزشک، مدرک دندانپزشکی کانادایی داده نمی­‌شود بلکه صرفا یک اجازه برای طبابت است. در مسیر دایرکت لایسنسینگ شما باید 3 امتحان AFK، جاجمنت و اسکلیز را پشت سر بگذارید.

یک مسیر میانبر

بطور کلی من اعتقاد دارم مسیر دایرکت لایسنسینگ میانبر خوبی برای ورود به بازار کار دندانپزشکی کانادا است مشروط بر اینکه بتوانید امتحانات را پشت سر هم و در مدت زمان کوتاهی پشت سر بگذارید. بدین ترتیب از نظر زمانی خیلی سریع­تر جذب بازار کار خواهید شد و شاید از لحاظ مالی هم بیشتر به نفع شما باشد. اینکه می­گویم شاید به این دلیل است که اگر امتحانات به خوبی پیش نروند یا فرد در یک یا دو امتحان شکست بخورد ممکن است مسیر دایرکت لایسنسینگ هم به لحاظ هزینه از مسیر دانشگاهی گران­تر تمام شود هم به لحاظ زمانی بیشتر طول بکشد.

یک مساله دیگر که باید مد نظر قرار گیرد این است که شانس قبولی در مسیر دایرکت لایسنسینگ کمی بیشتر از مسیر دانشگاهی است. چون به هر حال تعداد دانشگاه­های اینجا محدود است، رقابت بسیار فشرده‌­ای برای ورود به دانشگاه وجود دارد و از طرف دیگر تعداد پذیرش آنها هم بسیار کم است. سالانه در مجموع چیزی در حدود 80 یا 90 نفر می‌­توانند وارد دانشگاه شوند. در حالی که در مسیر دایرکت لایسنسینگ هر سال حدود 300 نفر می­‌توانند لایسنس خود را دریافت کنند.

مدرک دندانپزشکی کانادایی یا غیرکانادایی

یک برداشت اشتباه این است که برخی تصور می­‌کنند اگر dds کانادایی نداشته باشند برای یافتن کار دچار مشکل خواهند شد. این فرض کاملا اشتباه است. در واقع از جنبه حضور در بازار کار هیچ تفاوتی بین یک دندانپزشک با dds کانادایی و یک دندانپزشک اینترنشنال که لایسنسینگ را گذرانده وجود ندارد. مهمترین مساله در یافتن کار دندانپزشکی در کانادا، توانایی و تجربه دندانپزشک در کار کلینیکی به ویژه انجام درمان­هایی است که دندانپزشکان کانادایی معمولا تمایلی به انجام آنها ندارند مثل اندو دندان­های مولر، جراحی­های دهان و دندانپزشکی کودکان.

دانشکده­های دندانپزشکی کانادا

در بین دانشکده‌­های دندانپزشکی کانادا، دانشگاه تورنتو در رتبه اول قرار دارد و معتبرترین دانشکده دندانپزشکی کانادا محسوب می­‌شود. مک گیل و یو بی سی(UBC) هم دانشکده‌­های معتبر و بسیار خوبی هستند ولی واقعیت این است که از لحاظ یافتن موقعیت کاری تفاوت خیلی خاصی بین فارغ التحصیلان این دانشکده­ها وجود ندارد. اما از لحاظ برنامه تکمیلی تفاوت-هایی بین این دانشکده‌­ها وجود دارد. مثلا دانشگاه تورنتو تمرکز چندانی روی مسائل کلینیکی ندارد ولی پروژه‌­های درسی بسیار سنگینی برای دانشجویان تکمیلی تعریف می­‌کند. این دوره­ برای دندانپزشکانی مطلوب است که به کارهای تحقیقاتی و ادامه تحصیل در رشته-های تخصصی علاقه داشته باشند. از آن طرف دانشگاه شولیک لاندن و دانشگاه دالهوزی هلیفکس به لحاظ آموزش‌­های کلینیکی بسیار قوی و صاحب سبک هستند و همکارانی که به فعالیت­های کلینیکی علاقه دارند احتمالا از برنامه تکمیلی آنها راضی­تر خواهند بود.

سازمانی به نام NDEB

لایسنسینگ در کانادا توسط نهادی به اسم NDEB برگزار می­‌شود. این نهاد در سال 1952 تاسیس شده و از همان زمان مسوولیت برگزاری امتحان بورد برای دندانپزشکان کانادایی را برعهده داشته است. به تدریج دامنه اختیارات و مسوولیت­های این سازمان گسترش پیدا کرده تا الان که ارزیابی مدارک و برگزاری امتحانات دایرکت لایسنسینگ را هم برعهده دارد. در فرایند اخذ لایسنس فعالیت دندانپزشکی در کانادا از همان ابتدا تا سال 2001 فقط مسیر ورود به دانشگاه وجود داشت. سال 2001 به مدت 5 سال سیستم دایرکت لایسنسینگ هم موازی با مسیر دانشگاهی برقرار شد ولی به خاطر اعتراضات زیاد و نارضایتی دندانپزشکان از نحوه برگزاری امتحانات این برنامه متوقف شد.

آن زمان امتحانات عملی روی بیمار انجام می­‌شد که دندانپزشک باید با خودش بیمار می‌­برد که مسائل و مشکلات خاص خودش را به همراه داشت. سال 2011 ، NDEB دوباره امتحانات دایرکت لایسنسینگ برقرار کرد. شکل و شمایل دور جدید امتحانات کاملا با دوره گذشته تفاوت داشت و مقدار زیادی از فرم امتحانات مشابه در استرالیا الهام گرفته شده بود. البته امتحانات کانادا در مقایسه با امتحانات استرالیا به مراتب مشکل‌­تر است.

ایجاد اکانت

گام نخست برای شرکت در این امتحانات بازکردن یک اکانت در سایت NDEB است. در سایت مدارکی از شما خواسته شده به اضافه هزینه­‌ای برای ارزیابی مدارک که باید این مدارک را هرچه زودتر جمع‌­آوری کنید. مدارک عجیبی هم نیست و لیست نمرات و دانشنامه و مدارکی از این دست را شامل می­‌شود اما نکته مهم اینجا است که این مدارک از طرف دانشگاه برای NDEB پست شود و باید حتما مهر و موم شده باشد.

ارزیابی مدارک

ارزیابی مدارک یکی از مشکلاتی است که از همان ابتدا ممکن است گریبانگیر متقاضیان امتحان شود. این کار بسیار زمانبر و کند است چون توسط خود NDEB انجام می­‌شود. این کار دست کم 3-4 ماه طول کشیده و بعد از این مدت ممکن است یک یا حتی همه مدارک فرد برگشت بخورد. علل مختلفی هم ممکن است وجود داشته باشد از یک a یا b کم یا اضافه در ترجمه اسم تا تاریخی که ممکن است یک روز اختلاف داشته باشد می‌­تواند باعث برگشت خوردن مدرک شود. بنابراین خیلی مهم است که متقاضی اطمینان حاصل کند که مدارک کامل و دقیق بوده و تمام تاریخ­‌ها و اسامی در تمام مدارک دقیقا یکسان باشد. اینها نکات مهمی است که متاسفانه برخی از متقاضیان نسبت به آنها بی­توجه بوده و همین مساله باعث می­شود مدارک برگشت خورده و فرآیند ارزیابی مدارک به یک ماجرای طولانی و فرساینده تبدیل شود. بنابراین اگر بتوانید طوری عمل کنید که مدارک شما دقیق و کامل بوده و اصطلاحا موی لای درز آن نرود و در همان بار اول تایید شوند از لحاظ زمانی به میزان قابل توجهی جلو خواهید افتاد. چون هر بار که مدارک برگشت بخورد سه تا چهار ماه ارزیابی آنها به تعویق می­‌افتد و در این مدت به راحتی ممکن است فرد یک یا دو دوره امتحان را از دست بدهد. توجه داشته باشید این امتحانات سالی دوبار برگزار می‌­شود و برای ثبت نام در امتحان یک بازه زمانی مشخصی تعریف شده و اگر مدارک شما تا پیش از آن زمان تایید نشود امکان ثبت نام در آن دوره را از دست خواهید داد. البته در حال حاضر باز کردن اکانت در سایت NDEB متوقف شده ولی به احتمال زیاد طی چند ماه آینده مجددا این امکان برقرار خواهد شد.

اقامت و نمره زبان

برای شرکت در این امتحان نیازی به داشتن کارت اقامت یا شهروندی کانادا یا نمره زبان نیست. حتی می­‌توان با یک ویزای توریستی وارد کانادا شد و در این امتحانات شرکت کرد که البته به نظر من یکی از نقاط ضعف مهم این امتحان محسوب می­شود. بعد از گذراندن امتحانات دندانپزشک برای کار در هر ایالتی باید نمره زبان مربوط به همان ایالت را کسب کند. مثلا الان نمره زبان ایالت اونتاریو آیلتس هفت و نیم است که نمره بسیار بالایی است ولی باقی استان­‌ها نمراتی در حد شش یا شش و نیم می‌­خواهند. البته می‌­توان دو سال در یک استان با نمره زبان پایین‌­تر کار کرد و بعد از دو سال طبابت به استانی با نمره زبان بالاتر نقل مکان کرد چون بعد از دو سال دیگر نیازی به کسب نمره زبان نیست.

سه شانس امتحان

بطور کلی هر سه امتحان این مجموعه را فقط سه بار می‌­توان شرکت کرد و اگر کسی بعد از سه بار امتحان دادن نتواند یکی از امتحانات را پاس کند مسیر دایرکت لایسنسینگ برای آن فرد بسته می­‌شود. بنابراین تا زمانی که فرد به خودش صد درصد اطمینان ندارد نباید در این امتحانات شرکت کند چون گاهی از بین رفتن همین یک شانس می‌­تواند تعیین کننده آینده شغلی و زندگی شما در کانادا باشد. این امکان هم وجود دارد که اگر کسی امتحان را پاس کرد اگر از نمره­‌اش راضی نبود می‌­تواند مجددا تا سه بار در همان امتحان شرکت کند تا نمره بالاتری کسب کند.

رفرنس­های امتحانی

NDEB رفرنس‌­هایی برای امتحانات اعلام کرده که بیشتر آنها برای امتحان اول کاربرد دارند. در آخرین فهرست چیزی نزدیک به 200 رفرنس معرفی شده است! بخش زیادی از این رفرنس­‌ها کتاب­‌هایی بسیار حجیم و قطور هستند مثل کارنزا، پث وی، میش، جراحی فک و صورت هاپ، فونسکا، فالاس، نویل و….که همگی بسیار معتبر و البته حجیم هستند و خواندن همه آنها اگر نگوییم غیرممکن دست کم بسیار بسیار مشکل است. مشکل دیگر تناقضات بین همین کتاب­های رفرنس است که باعث سردرگمی متقاضیان امتحان می­‌شود. بنابراین به نظر من قدم اول شناختن رفرنس‌­های این امتحان است. یک بخش مهم رفرنس­‌های امتحان اول و دوم و البته امتحان بورد در واقع رفرنس­‌های مخفی و نانوشته این امتحانات هستند که از گایدلاین­‌ها و مقالات کانادایی(بخصوص مقالات JCDA) طرح می­‌شوند. این گایدلاین­‌ها و مقالات بعضا تفاوت­‌های عمده و فاحشی با رفرنس‌­های امریکایی دارند. یک مثال آن فلورایدتراپی است که گایدلاین‌­های کانادا کاملا با رفرنس‌­های آمریکایی مثل مک دونالد متفاوت هستند. بطور کلی اگر جایی تناقضی بین منابع وجود داشت باید رفرنس‌­های کانادایی در اولویت قرار بگیرند.

Rule Of Six

سوالی که پیش می­‌اید این است که چقدر باید برای این امتحان درس خواند. من فرمولی دارم برای امتحانات NDEB که اسمش را گذاشتم قانون شش(rule of six). من معتقدم برای موفقیت در هر امتحان باید به مدت 6 ماه، 6 روز در هفته روزی 10 تا 12 ساعت تمرین کرد. هرچه این مدت زمان کمتر باشد شانس موفقیت هم متناسب با آن کاهش می‌­یابد. اینکه کسی مثلا سه ماهه توانسته فلان امتحان را پاس کند استثنا است؛ من 7 سال است با این امتحانات سر و کار دارم و می‌­بینم که آدمها چطور موفق می‌­شوند. حالا برای کسی ممکن است این 6 ماه به یک سال یا دو سال هم تبدیل شود ولی حداقلش همان 6 ماه برای هر امتحان است.

ضعف زبان انگلیسی

در ایران همه دانشکده‌­های دندانپزشکی حتی در دانشکده‌­های درجه یک دندانپزشکی ایران همگی جزوه محور هستند و دانشجویان برای قبولی و گرفتن نمرات خوب جزوه می­‌خوانند نه کتاب رفرنس. این یک نقطه ضعف مهم ما دندانپزشکان ایرانی نسبت به دندانپزشکان سایر کشورها است که در امتحان AFK شرکت می­‌کنند. خواندن کتاب تکست به زبان انگلیسی چندان بین دندانپزشکان ایرانی رایج نیست و حتی دندانپزشکانی که کتاب تکست می­‌خوانند ترجیح می­‌دهند این کتاب را به فارسی بخوانند نه انگلیسی. این می­‌تواند پاشنه آشیل دندانپزشکان ایرانی در امتحان نخست باشد؛ بسیاری از دندانپزشکان ایرانی با وجود سواد بالا بخاطر ضعف زبان انگلیسی و بیگانگی با کتاب­های رفرنس ممکن است در امتحان اول با مشکل روبرو شوند. من به دانشجویانی که قصد دارند در آینده و بعد از فارغ التحصیلی به کانادا بیایند توصیه می­‌کنم حتما زبان انگلیسی خود را تقویت کنند، سعی کنند از روی کتاب­های رفرنس و به زبان انگلیسی درس بخوانند تا زمانی که برای امتحانات کانادا به ویژه امتحان نخست آماده می­‌شوند مشکلی نداشته باشند.

بانک سوالات

برای امتحان AFK علاوه بر رفرنس­‌ها، از سال 2011 یک مجموعه سوالات توسط NDEB منتشر شده که تا سال 2018 هر سال تعدادی سوال از آن حذف شده و تعدادی سوال به آنها اضافه می‌­شده است. از سال 2018 دیگر سوالات این مجموعه تغییری نکرده و فقط ترتیب آنها متفاوت شده است. این سوالات جواب ندارند و خود دندانپزشک باید پاسخ سوالات را پیدا کند. این مجموعه سوالات، منبع بسیار مهمی برای این امتحان محسوب شده و متقاضیان باید کاملا به آن مسلط باشند. البته پیشنهاد من این است که کل مجموعه این سوالات از سال 2011 تا 2018 باید مطالعه شده و هیچ سوالی نباید از قلم بیفتد چون هر ورژن این سوالات 300 تا 500 سوال متفاوت نسبت به سایر ورژن­‌ها دارد. یک نکته مهم در این مجموعه وجود سوالات غلط و متناقض با یکدیگر یا سوالات قدیمی بر اساس رفرنس‌­های از رده خارج است که موقع مطالعه سوالات باید مد نظر داشته باشید.

تا سال 2016 یا 2017 شاید هفتاد درصد سوالات از همین بانک سوالات انتخاب می­‌شد و داوطلب می‌­توانست با خواندن و تسلط روی این سوالات به راحتی امتحان اول را پشت سر بگذارد. از سال 2017 به این طرف تدریجا درصد سوالات طرح شده از سوالات ریلیز شده در امتحان کم و کمتر شد تا جایی که در امتحان AFK فوریه 2020 کمتر از سی درصد سوالات از این بانک سوالات انتخاب شده بود. در نتیجه برای موفقیت در امتحان نخست لازم است علاوه بر تسلط بر این سوالات، دندانپزشکان حتما برخی کتاب­های رفرنس، گایدلاین‌­ها و مقالات را به دقت مطالعه کنند.

آیا باید برای امتحان اول کورس گذارند؟

یک دندانپزشک به روز و تازه فارغ التحصیل شاید چندان نیازی به شرکت در کلاس­های آمادگی امتحان AFK نداشته باشد. به نظر من دو گروه از دندانپزشکان می­توانند با حضور در کلاس­‌های آمادگی این امتحان شانس دستیابی به اهداف خود را افزایش دهند. گروه اول افرادی هستند که قصد ورود به دانشگاه را دارند و به نمره­های بالا نیاز دارند.

اینکه خودتان درس بخوانید اصلا ایده بدی نیست ولی حضور در کلاس این درس خواندن را به یک کار گروهی تبدیل می‌­کند. تعامل با همکلاسی‌­ها، استفاده از تجارب اینستراکتورها و از همه مهم‌تر ماک اگزم­‌های این کورس­‌ها می­‌تواند عوامل مهمی در بازدهی بالاتر شما باشد. گروه دوم افرادی هستند که مدت طولانی از فارغ التحصیلی­‌شان گذشته و در این مدت از فضای درس و کتاب فاصله داشته­‌اند.

دوره‌­های کلاس­‌های ما در کانفیدنتیست 5 ماه است. جدا از تدریس مباحث به صورت جداگانه سوالات هم بطور کامل بررسی و آنالیز شده و در نهایت هم 4 ماک اگزم طراحی می­‌شود و بر اساس آنچه ما در سال­های قبل دیده­‌ایم نمره نهایی شرکت کنندگان بسیار نزدیک به نمرات ماک اگزم‌­ها بوده است.

تاثیر نمره امتحان AFK

اینکه آیا نمره امتحان  اول یا همان AFK تاثیری در آینده کاری فرد دارد یا نه به مسیر انتخابی فرد بستگی دارد. برای کسانی که قصد دارند از مسیر دایرکت لایسنسینگ اقدام کنند صرف پاس کردن امتحان کافی است و نمره تاثیری در روند گرفتن لایسنس ندارد. اما برای کسانی که قصد ادامه تحصیل در دانشگاه را دارند نمره امتحان AFK بسیار مهم و تعیین کننده است و اکیدا توصیه می‌­شود تا دندانپزشکان تلاش کنند نمره بالایی در این امتحان کسب کنند تا شانس بیشتری برای پذیرش در دانشگاه داشته باشند. اینکه نمره خوب چه نمره‌­ای است دانشگاه به دانشگاه فرق دارد ولی نمره فرد نباید زیر 85 باشد. دانشگاه تورنتو حساسیت بسیار زیادی روی این نمره دارد و برای این دانشگاه باید نمره 90 به بالا کسب کرد.

مراحل امتحان AFK

امتحان AFK در حال حاضر 300 سوال دارد و به صورت کاغذی در سنترهای خاصی برگزار می­‌شود. امتحان در مجموع 6 ساعت است شامل 3 ساعت صبح، یک وقت استراحت و نهار و سپس 3 ساعت دیگر هم در بعدظهر. سوالات 4 یا 5 گزینه­ای است، نمره منفی ندارد و نمره قبولی آن 75 از صد است. البته نمره خام شما این نیست. NDEB تعدادی سوالات را حذف می­‌کند(سوالات غلط، بسیار سخت، بسیار ساده و سوالاتی که اساسا برای آمارسنجی در امتحان گنجانده شده). سپس بر اساس سختی امتحان نسبت به امتحانات قبلی ضریبی به نمره خام اضافه شده و در نهایت آن چیزی که به صورت نمره قبولی یا ردی به شما اعلام می­‌شود یک نمره تراز شده است که معمولا از نمره خام بالاتر است.

پذیرش دانشگاهی

با توجه به اینکه امتحان دوبار در سال برگزار می‌­شود بسته به زمان امتحان شما، یک ماه و نیم تا دو ماه بعد جواب امتحان اعلام می­‌شود. بعد از قبولی در این امتحان شما مجاز خواهید بود در یکی از دو امتحان جاجمنت یا اسکلیز یا هر دو به صورت همزمان شرکت کنید. دوستانی که قصد ورود به دانشگاه را دارند نیازی نیست تا در این دو امتحان اخیر شرکت کنند.

برای پذیرش دانشگاه، متقاضیان به یک نمره زبان خوب نیاز دارند که آیلتس 7 یا تافل 100 است. البته برخی دانشگاه‌­ها تافل را قبول ندارند و باید قبل از شرکت در امتحان تافل این مساله را بررسی کنید. مثلا برای دانشگاه تورنتو نمره آیلتس شش ونیم اعلام شده ولی بهتر است با نمره آیلتس آکادمیک 7 اقدام کرد. برخی دانشگاه­ها مثل آلبرتا، لاندن یا دالهوزی امتحان عملی هم دارند. امتحان دانشگاه آلبرتا 4-7 روز و دانشگاه لاندن 2 روز طول می­‌کشد. دانشگاه تورنتو امتحان عملی ندارد ولی مصاحبه دارد که طبعا داوطلبان پیش از هر کاری باید جزییات روند پذیرش هر دانشگاهی را در وب سایت آن بررسی کنند.

بخش دوم این گفتگو را در شماره بعد مطالعه بفرمایید