استرس دشمن شماره یک دندانپزشکان (قسمت دوم )
دکتر نسترن ادیب راد
سایکوتراپیست
در مقاله قبلی اشاره شد که:
ادبیات دندانپزشکی نشان میدهد که دندانپزشکان در معرض انواع مختلف مشکلات جسمی و عاطفی مربوط به استرس هستند. این مشکلات میتواند منجر به بروز بیماری های مختلفی در آنها شود از جمله بیماریهای قلبی عروقی، زخم کولیت، فشار خون، کمر درد، افزایش فشار چشم، ناسازگاری زناشویی، الکل، اعتیاد به مواد مخدر، افسردگی و خودکشی.
در آن مقاله از عواملی مانند فضای بسته کار، انزوا، کمال طلبی و فشار اقتصادی به عنوان نمونه‌هایی از منابع استرس شغلی دندانپزشکان یاد شد. در ادامه به دیگر عوامل ایجاد کننده استرس در دندانپزشکان اشاره میشود.
فشار زمان
حفظ یک برنامه زمانبندی شده در حرفه دندانپزشکی دشوار است که این امر یکی از منابع استرس برای شاغلین این حرفه محسوب میشود چرا که ارزیابی دقیق زمانی که لازم است برای بیمار صرف شود، بسیار دشوار بوده و همین امر باعث میشود که اغلب دندانپزشک از برنامه زمان بندی خود عقب بوده و استرس زیادی را برای مدیریت وقت تحمل کند.
ناامیدی ناشی از درمان
یک دندانپزشک، سالهای دشوار و طولانی را در سیستم آموزشی برای یادگیری درمان “ایده آل” برای بیماران آیندهاش میگذراند. با این حال، واقعیتهایی که در مطب خصوصی رخ میدهد این است که بسیاری از بیماران، به دلیل محدودیتهای مالی، برنامههای بیمه‌ای ضعیف و یا کیفیت پایین مراقبتهای دندان پزشکی، طرح درمان “ایده آل” را قبول نمی‌کنند. نتیجه این است که دندانپزشک دائما مجبور به مصالحه با شرایط درمانی است . لذا گاهی از ناتوانی در دستیابی به طرح درمان ایده‌آل دچار ناامیدی میشود.در نتیجه، دندانپزشک گاهی اوقات مجبور به انجام یک کار «سطحی و تعمیر» میشود. گاهی نیز دندانپزشک با بیمارانی رو به رو میشود که تمام طیف مراقبت و درمان را رد می‌کنند. در چنین شرایطی با وجود این که دندانپزشک در حد مسولیت خود خدمات ارایه داده است بیماران همچنان انتظارات غیر واقعی و ایده آل خود را دارند.
اضطراب بیمار
در بعضی مواقع استرس روحی کار با بیماران مضطرب و ترسان میتواند به دندان پزشک آسیب برساند. در حال حاضر شواهد قابل توجهی وجود دارد که دندانپزشکان الگوهایی از پاسخهای استرس فیزیولوژیکی (افزایش ضربان قلب، فشار خون بالا، عرق کردن و غیره) را موقع کار با بیمار مضطرب تجربه می‌کنند. این امر همچنین در حین انجام اقدامات درمانی باعث افزایش ترس و اضطراب بیمار میشود و این سطح از اضطراب برای سلامت قلب دندانپزشکان میتواند آسیبزا باشد.
شخصیت دندانپزشک
یکی دیگر از عوامل زمینه ساز ابتلا به فشارهای روانی در شغل دندانپزشکی ویژگیهای شخصیتی افراد است از جمله زمینه های ابتلا به افسردگی، اضطراب، سوء مصرف مواد مخدر و الکل و همچنین خطر ابتلا به خودکشی. این زمینه‌ها می‌توانند شامل این موارد باشند: زمینه‌های ژنتیک، توجه وسواس‌گونه به جزییات، انتظارات غیر واقعی از خود و دیگران (به عنوان مثال کارمندان و بیماران)، وابسته دانستن ارزش شخصی به عملکرد فردی و اعتبارکاری. اگر دندانپزشک از نظر شخصیتی مستعد اختلالات عاطفی باشد فشارهای ناشی از کار میتواند بروز اختلال را تشدید کند.
فقدان ورزش
موسسه Pankey در میامی سلامت 2400 دندانپزشک را مورد ارزیابی قرار داده است. این یافته‌ها نشان میدهد که اغلب دندانپزشکان به اندازه کافی ورزش نمی‌کنند تا از بیماریهای مربوط به بافت همبند، رگهای خونی کوچک، ماهیچه‌ها و گردش خون جلوگیری شده یا از تشدید آنها ممانعت به عمل آید. از انجایی که کار دندانپزشکی مستلزم نشستن‌های طولانی با وضعیتهای بدنی ثابت است، نوع شغل آنها میتواند باعث بروز دردهای عضلانی و و انحنا در ستون فقرات شود که فشاروارده را افزایش میدهد.
استرس ناشی از تعارضات با تیم همکاران
تیم همکاران در یک مطب دندانپزشکی شامل دیگر دندانپزشکان، دستیار دندانپزشک، بهداشتکار دهان و دندان، مدیر دفتر، منشی و حتی تیم خدماتی نظافت است. عدم هماهنگی بین اعضای تیم و تداخل برنامه ها و یا کوتاهی در انجام وظایف هریک از اعضا میتواند فشار مضاعفی را به دندان پزشک وارد کند. همچنین عدم مهارت حل تعارض در اعضا میتواند مشکلات را تشدید کرده و باعث افزایش استرس در دندانپزشکان شود.
در نهایت…
با توجه به منابع بسیار زیاد استرس و فشار روانی در دنداپزشکان و نیز عدم مراقبت روانی و جسمی در این حرفه، این متخصصین در معرض انواع بیماری های جسمی و عاطفی قرار دارند. لازم است که به موازات برنامههای باز آموزی در زمینه‌های حرفهای، برنامههای مراقبت از خود برای این قشر نیز برگزار شود تا از وارد آمدن آسیب بیشتر به آنها جلوگیری شود.
جانا سخن از دل پر درد ما گفتی