نگاهی به سیستمهای صوتی های-اند: بلندگوها
مهندس فرزاد پوینده
دکتر فرخ آصف زاده
سیستمهای صوتی های-اند نمادی از اشتیاق هستند؛ اشتیاق برای موسیقی و اینکه کیفیت شنیدن و پخش آن چقدر میتواند خوب و کامل باشد. سیستمهای صوتی های-اند جستجویی است برای یافتن راهی تا بتوان در خانه شنونده موسیقی را طوری بازسازی کرد تا پیام موسیقیایی آهنگساز یا نوازنده با حداکثر رئالیسم، احساس و شدت بازسازی و شنیده شود. بخاطر اهمیت موسیقی، بازتولید آن با بالاترین میزان وفاداری به اصل موسیقی نیز بسیار مهم است.
بذر سیستمهای صوتی های-اند(high-end) و تولید تخصصی آنها در انتهای جنگ دوم جهانی کاشته و این سیستمها در پایان جنگ کره پا به عرصه وجود گذاشتند. بسیاری از کهنه سربازان جنگ از برنامههای آموزشی در طی دوره خدمت نظامی و پس از آن از سیستم حمایت از کهنه سربازان استفاده کرده و الکترونیک را فراگرفتند.
اجزای سیستمهای های-اند
در سیستمهای صوتی های-اند بخشهای مختلفی در کنار هم قرار میگیرند تا در نهایت صدای مطلوب برای شنونده بازتولید شود. نخستین بخش یک پخش کننده است که میتواند کاست، صفحه یا سی دی را پخش(play) کند. بعد از آن یک پره امپلی فایر(Pre-Amplifier)قرار دارد که وظیفهاش تقویت جریان ضعیف الکتریکی خارج شده از پخش کننده است. این تقویت اما به اندازه قدرت آمپلی فایر اصلی(پاور امپلی فایر) نیست. در عین حال خروجی تمام سیستمهای پخش مثل سی دی پلیر، کاست پلیر یا حتی مدیاپلیر به پره امپلی فایر وارد شده و شما میتوانید انتخاب کنید که به کدام پخش کننده گوش کنید. سپس صدایی که کمی تقویت شده وارد آمپلی فایر اصلی میشود. وظیفه پاور امپلی فایر فقط بالا بردن انرژی جریان الکتریکی است و صرفا یک دکمه خاموش و روشن روی آن وجود دارد. در نهایت پاورامپلی فایر، جریان الکتریکی تقویت شده را به بلندگوها منتقل میکند.
بلندگوها شامل مید رینج(mid-range)، توییتر و ووفر هستند و میتوانند کونیکال یا الکتروستاتیک باشند. بلندگوها میتوانند بدون سیم یا سیمدار باشند. تا چندی پیش بلندگوهای بدون سیم در سیستمهای های-اند و حرفهای جایگاهی نداشتند ولی کم کم تمایل بازار، کمپانیهای سازنده را به سمت ساخت بلندگوهای بلوتوث سوق داد.
ارتباط عمیق با موسیقی
سیستمهای صوتی های-اند شامل بخشهای منحصر به فردی برای بازتولید و پخش موسیقی هستند که تشابه اندکی با سیستمهای استریو معمول دارند که در فروشگاههای لوازم خانگی فروخته میشوند. باید توجه داشت که یک سیستم صوتی های-اند یک وسیله خانگی مثل لباسشویی یا توستر نیست بلکه محصولی است برای ارائه احساس و تفکر موسیقی که از روی سی دی یا صفحه به نوعی رمزگشایی و پخش میشود. هر چه کیفیت این بازتولید بالاتر باشد، ارتباط ما با موسیقی عمیقتر خواهد بود.
این محصولات توسط افرادی طراحی و ساخته میشوند که مهارت فنی و حساسیت و علاقه به موسیقی را باهم ترکیب کرده و در قالب ساختههای خود ارائه میکنند؛ این کار باعث میشود ما یک گام به اصل موسیقی نزدیکتر شویم. محصولات های-اند با گوش طراحی میشوند، با دست ساخته میشوند و به یک دلیل پا به عرصه وجود میگذارند: برای ارتقا تجربه ما در شنیدن موسیقی.
قیمت بالا، قیمت پایین
ذکر این نکته ضروری است که واژه های-اند به عملکرد محصولات اشاره دارد نه قیمت آنها. بسیاری از سیستمهای های-اند واقعی قیمتی تقریبا هم اندازه یا حتی کمتر از سیستمهای یکپارچهای دارند که در فروشگاههای لوازم خانگی فروخته میشوند. نمونههای متعددی از سیستمهای های-اند وجود دارند که از لحاظ قیمت در رده بودجه عموم مردم قرار میگیرند. اگرچه بسیاری از محصولات های-اند، گرانقیمت هستند، به این معنی نیست که شما ناچار باشید برای داشتن یک سیستم صوتی های-اند در منزل از بانک وام بگیرید! در واقع یک سیستم صوتی با کیفیت ممکن است از آنچه شما فکر میکنید به مراتب ارزان قیمتتر باشد.
نامریی کردن تجهیزات
در نهایت اینکه هدف یک سیستم صوتی های-اند این است که “تجهیزات” را نامریی کنند؛ وقتی این اتفاق رخ دهد، آنوقت بالاترین درجه ارتباط میان شنونده و موسیقی برقرار خواهد شد. در واقع سیستمهای صوتی های-اند درباره موسیقی هستند نه تجهیزات.
کمپانیهای سازنده
شاید دانستن این نکته جالب باشد که طراحی و ساخت بسیاری از محصولات های-اند در امریکا و توسط کمپانیهای آمریکایی انجام میشود. در واقع، محصولات صوتی ساخت آمریکا در سراسر دنیا بسیار پرطرفدار هستند. بیش از چهل درصد تمام محصولات صوتی های-اند آمریکایی به کشورهای خارجی صادر میشوند به ویژه خاور دور. اگرچه محصولات مذکور به واسطه حمل و نقل، هزینههای گمرکی و مالیات تقریبا قیمتی دوبرابر پیدا میکنند ولی کماکان بسیار پرطرفدار و محبوب هستند. اشتیاق برای خرید محصولات های-اند آمریکایی زمانی بیش از پیش جلب توجه میکند که در تناقض کامل با ایدهای قرار میگیرد که عموم مردم آمریکا به آن اعتقاد دارند؛ اینکه بهترین محصولات صوتی ساخت کشور ژاپن هستند. از جمله کمپانیهای مطرح در این زمینه میتوان به ویلسون(Wilson audio) و مکینتاش(McIntosh audio) اشاره کرد.
به غیر از آمریکا، کشور دیگری که در زمینه ساخت محصولات صوتی های-اند شهرت فراوانی دارد، انگلستان است. کمپانی کواد(Quad) یکی از مطرحترین سازندگان محصولات صوتی های-اند در سراسر دنیا محسوب میشود. این کمپانی نخستین بار بلندگوهای الکتروستاتیک را به بازار عرضه کرد. این بلندگوها صدای بسیار بازی داشته و برای پخش موسیقیهای اکوستیک گزینه بسیار مطلوبی محسوب میشوند. ولی از طرف دیگر، این نوع بلندگوها برای موسیقیهای شلوغ و پرتنش مثل راک یا هوی متال چندان انتخاب مناسبی نیستند چرا که وقتی انرژی جریان الکتریکی از حدی بالاتر برود، دستگاه به طور خودکار برای جلوگیری از پاره شدن آن پرده نازک، موسیقی را قطع میکند!
کِف(Kef) دیگر کمپانی مطرح بریتانیایی است که در زمینه ساخت بلندگو فعالیت دارد. یکی از محصولات این شرکت به نام MUON از یک قطعه آلومینیوم تراش خورده با ارتفاع یک متر و نود سانتیمتر ساخته شده و بیشتر به یک اثر هنری پست مدرن شباهت دارد! قیمت این بلندگو بیش از سیصدهزار دلار است.
یک نکته بسیار مهم اینکه بطور کلی سیستمهای حرفهای صوتی و تصویری سیم دارند. در مورد سیستمهای صوتی علت این است که برای راهاندازی یک بلندگوی قدرتمند به یک آمپی فایر قدرتمند نیاز داریم و این آمپلی فایر بدون یک سیم با کیفیت اصلا نمیتواند توان لازم برای عملکرد یک بلندگو را تامین کند.
نکته دیگر اینکه وقتی به صورت حرفهای به موسیقی گوش میکنیم، گاهی متوجه میشویم که هر بلندگویی برای پخش تمام انواع موسیقی مناسب نیستند.
سیستمهای صوتی های-اند همگی استریو هستند و سیستمهایی شبیه سینمای خانگی و صدای فراگیر(surround) در آنها بکار نمیرود. استدلال هم البته این است که اگر یک نوازنده جلو نشسته باشد و ساز بزند، صدای ساز از پشت سر بیننده به گوش نخواهد رسید!
کشور دانمارک هم از جمله سازندگان مطرح سیستمهای صوتی های-اند است که تولیدات دو کمپانی صاحبنام گاموت(GamuT) و بنگ و اولافسن(Bang &Olufsen) طرفداران فراونی در سراسر دنیا دارد. در مرسدس بنزهای فول آپشن گرانقیمیت، یکی از آپشنها، استفاده از بلندگوهای شرکت بنگ و اولافسن است.
نشانه عشق و تعهد
از دید طراح یک سیستم صوتی های-اند، طراحی الکترونیک یا مکانیکی به ندرت وجه تکنیکی دارد بلکه نشانهای از عشق و تعهد است. هر وجه طراحی یک محصول، تکنیکی و موسیقیایی، طوری آزمایش و بررسی میشود که باعث تعجب افرادی میشود که با این فرآیند و میزان تعهد مرتبط با آن آشنایی ندارند. ویژگیهای بازتولید موسیقی در عمق وجود یک طراح سیستمهای های-اند رسوخ کردهاند؛ در واقع این شغلی معمولی نیست که طراح هر روز بر سر آن حاضر شود. نتیجه آن، درگیری قدرتمندتر و نزدیکتر شنونده و موسیقی است نسبت به آنچه امکان دارد با محصولی بدون این حجم از تعهد و عشق ساخته شده باشد.
سیستم صوتی های-اند چیست؟ صدای های-اند چیست؟ چیزی است که در آن گویی سیستم پخش با نوازندگان در اتاق جایگزین میشود. زمانی است که احساس میکنید آهنگساز یا نوازنده از ورای زمان و مکان با شما صحبت میکنند. احساسی فیزیکی در اوج لذت بردن از موسیقی است. انگار سوار بر رولرکوستری از احساس هستیم که آهنگساز طراحی کرده تا در ترکیب اصوات به حرکت درآید. زمانی است که دنیای مادی ناپدید شده و فقط هوشیاری و موسیقی را برای شما باقی گذاشته است. این یک سیستم صوتی های-اند است.
