دکتر افشین تبریزی : شاید معدود همکارانی وجود داشته باشند که با نام و چهره ی دکتر علی یزدانی آشنایی نداشته باشند. دکتر یزدانی در جامعه دندانپزشکی امروز به سبب چندین دهه تدریس و فعالیت صنفی شناخته شده تر از آن است که نیاز به معرفی داشته باشد . به عنوان یک دندانپزشک حتی اگر با تکنیک دکتر یزدانی کار زیبایی انجام نداده باشیم حتما با این روش آشنا هستیم. آنچه پیش رو دارید گفتگویی صمیمانه با دندانپزشکی صاحب سبک با دستانی هنرمند است.
فعاليت در سه حوزه آموزش ، درمان و صنفى
آموزش عشق همیشگی من بوده و هست. من آموزش را هرگز رها نكرده ام، از طرفى براى امرار معاش و گذران زندگى ،كاركردن در مطب يك اجبار برای همه ما هست و بالاخره فعاليت‌هاى صنفى هم جز ءكارهايي بوده كه من انجام داده ام اگر چه که بسیار وقت‌گير است و در مملكتى مثل ما اعصاب فولادین نیاز دارد .به طور كلى اگر كسى بخواهد در هر سه زمينه فعاليت کندو موفق باشد بايد قسمت عمده ای از زندگیش را صرف این کارها کندكه اصلاً ساده نيست .
اولين تجربه آموزشی من که تا به حال هیچ جا یی بازگو نکرده ام برمی گردد به زمانى كه من دانشجوى دندانپزشكى بودم . سال پنجم و ششم دانشكده كه بودم، در مؤسسه‌ى كنترل جمعيت خانواده تدريس مى‌كردم يعنى بعد از ظهرها در پارك‌ها و در كلاس‌هايي كه مختص این برنامه بود براى جوان‌ها، خانم‌ها و آقايان در مورد (كانتراسپشن )جلوگيرى از باردارى آموزش مى‌دادم. .
در آن زمان رئيس موسسه خانمى به نام فريماه فرهمند بودند. وقتى درسم در دانشکده دندانپزشکی تمام شد ، ايشان ابراز تاسف کردند از اینکه من متخصص زنان نیستم تا مرا برای دوره هایی در این زمینه به آمریکا بفرستند.
آشنايي با دكتر بهرمان
دکتر بهرمان استاد و الگوى من بودند. وقتى از آمريكا برگشتم رفتم دانشگاه ملى (شهيد بهشتى). در آن زمان دکتر بهرمان رئيس دانشكده بودند و به من گفتند از فردا صبح بيا و شروع به کاركن. من تا سال ٦٧ در دانشگاه شهيد بهشتى بودم و در اين مدت برنامه‌هاى زيادى داشتم. اوايل بخش ترميمى و اندو از هم جدا نبود و من مجبور بودم بخشى از اندو را هم تدريس كنم.
من خيلى از روش‌هاى دکتر شیلدر را که در بوستون از ابشان آموخته بودم براى دانشجويانم تدريس مى‌كردم. سال اولى كه وارد شدم متوجه شدم تقريباً از آموزش های ترميمى جديد خبرى نيست. براى سال آخر دانشكده يك سال تمام ترميمى را درس دادم و جالب بود كه دو سه نفر از اساتيد هم در آن كلاس می‌نشستند. من ابتدا استاديار بعد مدير گروه ترميمى و عضو شوراى آموزشى دانشگاه و همچنين معاون آموزشى دانشكده. بودم وسمت‌هاى مختلفى را در دانشكده داشتم و به همین دلیل مأموريت‌هاى زيادى را مى‌رفتم و با علاقه كار مى‌كردم . در سال ٦٧ من از اولين دانشياران بعد از انقلاب دانشكده بودم كه بنا به دلايلى با تمام علاقه‌اى كه به تدريس داشتم از دانشكده خداحافظى كردم.
بعد به مدت سه سال در دانشكده دندانپزشكى دانشگاه آزاد مشغول به تدريس شدم و همچنين در دانشكده دندانپزشكى زاهدان، رفسنجان و همدان تدريس مى‌كردم و خوشحالم که درآن زمان برای این کارها هیچ وجهی دریافت نمی‌کردم حتی یادم هست که با ماشین شخصی خودم همدان می‌رفتم.
تجربه تدريس در آمريكا
فكر می‌كنم حدود سال ١٩٩٥بود كه در سن ٤٧ سالگى دكتراى دندانپزشكى آمريكا را گرفتم و بلافاصله امتحان بورد را دادم و دانشگاه بوستون من را استخدام كرد. در آن زمان بيشتر دانشجويانى كه مى‌خواستند كامپوزيت كار كنند، اسمشان را زير اسم من مى‌نوشتند و من حتى قبل‌تر وقتى دانشجو هم بودم در دانشكده تدريس مى‌كردم. به هر حال به دليل مسائلى كه پيش آمد و متاسفانه فوت پدرم به ايران برگشتم.
تدريس در بخش تخصصى دانشگاه شهيد بهشتی
بعد از بازگشت دوباره به ايران به دعوت خانم دكتر امينيان (رئيس بخش تخصصى شهيد بهشتى )هفته‌اى دو روز بدون دريافت هزينه براى دانشجويان تخصص تدريس مى‌كردم وخوشحالم كه بخش تخصصى آنجا را متحول كردم .
در كنار اين‌ها من هميشه برنامه آموزشى براى همكاران را در شهرهاى مختلف هم داشتم.و معمولا سالى هفت يا هشت سخنرانى در سراسر ايران برگزار می کنم و خوشحال هستم كه اين سخنرانى ها هيچ كدام جنبه مادى براى من نداشته است .مسرت ديگر من در زمينه آموزش تهيه مجموعه سى دى هاى آموزشى بود كه يك شركتى از سخنرانى‌هاى من تهيه كرد و در اختيار دندانپزشكان قرار گرفت و باز خورد بسيار خوبى از همكاران گرفتم و حتى هنوز هم مى‌گيرم . افتخار من این است كه مسائل آموزشی را از مسائل مالى جدا می‌بينم.
فعاليت صنفى
اولین باری كه از آمريكا برگشتم تقريباً چند ماه بعد از انقلاب بود که شروع به فعاليت آموزشى از طریق جامعه دندانپزشکی ایران کردم .همیشه سعی کرده ام فعالیت مثبتی در برگزاری کنگره ها وسخنرانی ها داشته باشم.عنوان اولين سخنرانى من “اثر اينسترومنت‌هاى دستى و چرخشى بر روى مينا و عاج دندان” بود .
پس از چند ین دوره عضویت در هيئت مديره بعد از برگزاری انتخابات به عنوان رئيس هيئت مديره انجمن انتخاب شدم که در طول آن زمان. از تمام ارتباطاتم براى پیشرفت انجمن دندانپزشكى استفاده كردم و در اولين دوره‌اى كه رياست آنجا را به عهده داشتم توانستم يك ساختمان براى انجمن بخرم وخوشبختانه پس از بازگشت دوباره از آمريكا زمانی که مجددا رئيس انجمن شدم ساختمان دوم را نیز براى انجمن خريدم و البته که با مشکلات بسیاری وسنگ اندازی های فراوانی مواجه شدم.
اگر خواهى شوى خوش نویس بنویس و بنويس وبنويس
همه‌ى ما دندانپزشكان تقريباً ضريب هوشى يكسانى داريم، فقط تمرين هست كه باعث مى‌شود كار دست يكى بهتر بشود.
دکتر تبریزی: درمان زيبايي براى چه افرادى مناسب هست ؟
1- افرادى كه از نظر معاينه كلينيكى اين درمان برايشان مفيد باشد. مثلاً براى بيمارى که Posterior Support ندارد درست کردن دندان‌های قدامی با شکست مواجه می‌شود.
2 -بیماری که برای کار زیبایی مراجعه می کند حتما باید بهداشت خوبی داشته باشد.
3- وقتی بيمارى که به ما مراجعه می کند دندان‌هاى خوب ونسبتا زیبایی دارد خودمان قضاوت كنيم و بعد از صحبت با بیمار از انجام این کار منصرفش کنیم.
ساده‌ترین روش بهترین است
اين روشى كه من با استفاده از ماتريكس و دو تا وج انجام مى‌دهم روش ساده‌اى هست كه همه جا قابل دسترسى است. من معتقدم با ساده ترین ابزار هم می شود کار زیبایی انجام داد وباور ندارم اگر اینسترومنت خاصی نباشد درمان موفقی انجام نمی شود.شما اگر بدانيد هدفتان چيست و دندان رابه چه شكل قرار است، درست كنيد با ساده‌ترين وسيله‌ها هم مى‌توانيد اين كار را انجام دهيد .هم چنان که من تاکید می کنم به ابزار خاصى وابستگى ندارم.
كامپوزيت خاصی را توصیه می کنید؟
تحقيقات نشان داده است كه كامپوزيتى كه استفاده می‌كنيم يا بايد مايكرو هايبريد باشد يا نانو هايبريد. دليلش هم اين است كه ذرات درشتى كه در هايبريد ها وجود دارد به استحكام و مقاومت كامپوزيت كمك مى‌كند و ذرات ريزى هم كه وجود دارد (چه در نانو هايبريد چه در مايكرو هايبريد )باعث مى‌شود كه كامپوزيت ما پاليشينگ بهترى داشته باشد. پس اگر كامپوزيت نانو يا مايكرو هايبريد از كارخانه معتبر و قابل اعتمادى باشد مى‌توانيم استفاده كنيم. من كامپوزيت خاصى را توصیه نمی کنم.
چگونه بهترین باند دندانی را بگیریم؟
من از باندينگ نسل پنج براى درمان‌هاى زيبايي استفاده مى‌كنم. نسل شش و هفت را به ندرت استفاده مى‌كنم درواقع فقط براى كسانى كه می‌خواهم سريع دندان را ترميم كنم و اسيد استفاده نكنم، مثل بچه‌ها يا كسانى كه به هر دلیل آستانه تحمل کمتری دارند
براى داشتن باند بهتر بايد لبه‌هاى مينايي را قبل از استفاده از نسل شش و هفت اچ كنيم پس من ترجيح مى دهم، ١٥ ثانيه لبه‌هاى مينايي را اچ كنم و بعد اچ را به داخل حفره ببرم و بعد از ١٥ ثانيه بشورم (٣٠ثانيه مينا ١٥ثانيه عاج ) و بعد با چند پاف خشك كردن باندينگ نسل پنج را استفاده كنم.
در حفره‌ها و براى ترميم هم از باندينگ نسل پنجم استفاده مى‌كنم، فقط نكته‌اى كه وجود دارد اين است كه اول يك لايه باندينگ می‌زنم بعد پوار هوا و دوباره باندينگ و پوار هوا و آنقدر اين پوار هوا بايد ملايم زده شود (ده ،پانزده ثانيه ) كه ديگر حركت مايع روى دندان ديده نشود، .بعد سطح عاج را يك لايه بسيار نازك كامپوزيت فلو قرار مى‌دهيد و نور مى‌دهيد و بعد لايه‌هاى بعدى.
تكنيك وج‌گذارى
نکاتی برای وج گذاری صحیح:
شرط اول در انتخاب بيمار اين هست كه بيمار بهداشت خوبى داشته باشد دراین صورت خونريزى خود به خود در حين كار نخواهيم داشت مگر اينكه وج را اشتباه گذاشته باشيم. بهترين راه اين است كه نوك وج ما هميشه در نوك پاپى دندانى قرار بگيرد.
نكته ديگر اينكه دور نوار يك قطره كامپوزيت فلو در بالا بزنيد و با سوند بكشيد.
اگر در بيمارى فاصله‌ى دندان‌ها زياد هست، بهتر اين است كه ابتدا به كمك يك نوار سلولوييدى كه با دستمان نگه داشته‌ايم بعد از اچ و باند مقدارى فلو بگذاريم و يك proximal wingدرست كنيم و بعد وج را قرار دهيم.
تكنيك ليرينگ
هر چقدر ديواره‌هاى حفره بيشتر باشد مشكل انقباض كامپوزيت بيشتر است. (Configuration Factor) پس وقتى در سطحى كار مى‌كنيد كه هيچ ديواره‌اى ندارد مثلاً وقتی دندان سانترال بالا را كامپوزيت قرار مى‌دهيد اگر يك لايه هم كار كنيد و نور بدهيد از این لحاظ مشكلى نيست، مگر اينكه به منظور ديگرى بخواهيم ليرينگ كار كنيم یعنی اول عاج راقرار بدهيم، بعد تینت، بعد انامل بگذاريم، .ولى وقتى يك حفره داريم در دندان عقب با ديواره هاى متعدد حتماً بايد ليرينگ كار كنيم. مثلاً در دندان شش پايين در یک حفره MO بعد از بستن نوار (ترجيح من نوار لوبيايي هست ) و بعد از اچ و باند، يك لايه نازك كامپوزيت فلوابل استفاده مى‌كنيم. براى ترميم ابتدا ديواره‌ی پروگزيمالى را فرم مى‌دهيم. بهتر است كه يك لايه كامپوزيت انامل را تا مارجينال ريج قرار دهيم، لايت كنيم و بعد كه حفره تبديل به يك حفره كلاس يك شد عاج‌های هر دیواره را تک تک قرار می‌دهیم و لایت می‌کنیم و در نهایت کامپوزیت انامل را می‌گذاریم. پس حداقل پنج شش بار بايد كامپوزيت بگذاريم و نور بدهيم. با اين كار انقباض هر لايه را با لايه بعدى جبران مى‌كنيم و بدين ترتيب درمان بهترى خواهيم داشت.
استفاده از قلم مو
كاركردن با قلم مو از لحاظ من مشكل دارد. وقتى با قلم مو كار می‌كنيد، رزين داخل كامپوزيت به صورت يك لايه بالاتر قرار مى‌گيرد و فيلرها پايين می‌رود.
انتخاب رنگ مناسب
ما هيچ وقت نمى‌توانيم دقيقاً رنگ دندان خود بيمار را درست كنيم، ولى چيزى شبيه و نزديك به آن را خواهيم داشت. اگر بيمار رنگ طبيعى دوست دارد، رنگ A1 یا B1 امروزه مورد قبول هست. اگر بیماری رنگ روشن‌تر می‌خواهد مستلزم این هست که برای تعداد بیشتری از دندان‌هایش کار انجام شود. انتخاب رنگ اصولاً چيزى تجربى و سليقه‌اى هست، ولى من معتقدم اگر بيمارى رنگ طبيعى دوست دارد بهترين انتخاب يك شماره روشن‌تر از دندان خود بيمار هست. رنگ‌هاى خيلى روشن هم يك مدتى مد هست و بعد از مدتى از مد خواهد افتاد. براى كسانى كه رنگ دندان طبيعى و خوبى دارند و به خاطر كمى ناهماهنگى (عقب و جلو بودن) نياز به كامپوزيت دارند، من توصيه ام اين است كه از كامپوزيت انامل استفاده بشود.
بد رنگی‌های دندانی
برای پوشاندن بدرنگی‌ها ابتدا باید علت بدرنگی را تشخیص بدهیم. مثلاً اگر دندانی روت کانال شده و شاخک‌های پالپ به خوبی تمیز نشده و متعاقب آن بعد از مدتی دندان تیره شده حتما باید اول Non Vital Bleaching انجام بدهیم.
وقتی جواب مورد نظر را گرفتیم بعد از یک هفته تا ده روز می‌توانیم کار زیبایی را انجام بدهیم. اگر بدرنگی به علل دیگری باشد مثلا پرکردگی آمالگام یا بدرنگی‌های مادرزادی مجبور هستیم از اپک‌ها یا دنتین استفاده کنیم. اگر بدرنگی کم باشد از دنتین و اگر زیاد باشد برای پوشاندن بدرنگی باید از اپک استفاده کنیم. معمولاً مشکلی که با بدرنگی‌ها داریم این است که جای کافی نداریم. دندانی که بد رنگ هست و به بلیچینگ هم جواب نداده، شما اجبار به تراشیدن دندان دارید تا فضای کافی برای کار (اول اپک، بعد دنتین و در آخر انامل )داشته باشید.
Modeling Resin
بهترین سطح برای کامپوزیت که بتواند دوام مناسبی داشته باشد، در واقع یعنی کامپوزیت را بگذاریم و بعد سطحش را پرداخت کنیم. هر رزینی که استفاده کنید به دلیل اینکه فیلرشان کمتر است، بعد از مدتی شسته می‌شوند و خط‌های تغییر رنگ یافته روی سطح کار پیدا می‌شوند که مشکل ساز می شود. من نه از الکل نه از رزین استفاده نمی‌کنم.
فقط باید تمرین کنید که در حین کار ،کامپوزیت به اینسترومنت نچسبد. هرجا که احساس کردید کامپوزیت به وسیله می چسبد سریع جهت اسپاتول را عوض کنید تا سطح تماس کمتری بین کامپوزیت و اینسترومنت ایجاد کنید. با تمرین و استفاده از این تکنیک به راحتی، بدون نیاز به چیز اضافه‌ای می‌توانید با کامپوزیت کار کنید. من استفاده از هیچ رزینی را توصیه نمی‌کنم.
ایندکس
هرچقدر با لابراتوار کمتر کار داشته باشیم، راحت تر هستیم. پس من برای ایندکس ماک اپ رادر دهان مریض درست می کنم و بعد از آن ایندکس می‌گیرم.
Tints
گاهی اوقات می‌بینم همکاران برای بیمار چهل ساله mamelonوhalo effectگذاشتند که بطور طبیعی در این سن نیازی به این‌ها نیست. بیشتر مواقع بهتر است که ما از یک رنگ کامپوزیت استفاده کنیم نهایتاً در طوق تیره‌تر و در لبه‌ها با نمای انامل بیشتر، ولی در دندان بچه‌ها که شکستگی دارند برای شبیه کردن دندان با دندان مجاور نیاز به استفاده از تینت داریم. جای اصلی استفاده از تینت بین لایه دنتین و انامل هست. اگر روی کار باشد بعد از مدتی شسته می‌شود و از بین می‌رود.
Finishing and polishing
روش کار من به این صورت هست که اول برای هر دندانی چه خلفی چه قدامی اضافه‌ها را با فرز الماسی زبر Diamond Corse بر می دارم.(برای دندان‌های جلو شکل شعله‌ای بلند مناسب‌تر است)بعد نرم همان فرز سپس فرز کار باید و در آخر هم برس سیلیکونی استفاده می کنم.
سخن پایانی
يكى از آرزوهاى حرفه‌اى من اين است كه مسواك زدن در جامعه ما نهادينه بشود. دراینصورت هزينه‌هاى مردم كمتر مى‌شود و راحت‌تر زندگى مى‌كنند. براى خودم اينجا به سقفى كه وجود داشته است رسيده ام ولى اى كاش اين سقف بلندتر بود.
من معتقدم تا وقتی زنده هستم باید از زندگی استفاده کنم، پس با خواب زیاد میانه‌ای ندارم. معمولاً دوازده شب می‌خوابم. اگر پیری من را چهار بیدار نکند، پنج و نیم بیدارم. به همکاران جوانتر توصیه می‌کنم هیچ وقت نا امید نشوند. واقعاً نا امیدی کار شیطان است. مخصوصاً برای کسانی که در سرزمین‌هایی هستند که با تلاش می‌توانند به هر موقعیتی که می‌خواهند برسند. پس تلاش کنیدو دنبال هدفتان بروید.
