آکادمی دندانپزشکی کودکان امریکا (AAPD) یک ارگان مرجع می‌باشد‌که عمدتاً راهکارهای سلامت دهان در کودکان را بر پایه شواهد علمی و عملی توصیه می‌نماید.
وزارت بهداشت و خدمات انسانی امریکا (HHS) ، گزارش کرده است که شایع‌ترین بیماری مزمن در کودکان، پوسیدگی‌های دندانی هستند. این سازمان معتقد است که سلامت دهان می‌تواند تأثیر به سزایی روی سلامت عمومی و زندگی انسان داشته باشد:
- سلامت دهان معنایی بالاتر از سلامت دندان‌ها به تنهایی دارد.
- سلامت دهان پایه سلامت کل بدن هست.
- قوانین و پروتکل‌های دندانپزشکی کودکان در کانادا کاملاً از پروتکل‌های (AAPD) و (HHS) پیروی می‌کند. در این مقاله، سعی شده درباره تفاوت‌های دیدگاه‌های درمانی و آموزشی که دندانپزشکان فارغ التحصیل در خارج از کانادا خصوصاً دندانپزشکان ایرانی با قوانین سلامت دهان در کانادا دارند، بحث شود.
درمان‌های محافظه کارانه در دندانپزشکی
این درمان‌ها با حداقل مداخله درمانی و کنترل پوسیدگی دندانی شناخته می‌شوند و می‌توانند وارد شدن به پروسه ترمیم دندان را به تأخیر بیندازند و کمک به حفظ ساختار دندان و عملکرد دندان در طولانی مدت بکنند. این رویکرد بر اساس بررسی مقالات جدید در ارتباط با روش‌های درمانی دندانپزشکی به صورت محافظه کارانه بنیان نهاده شده است. درک روند پیشرفت پوسیدگی تغییر کرده و امروزه اعتقاد بر این هست که برداشت پوسیدگی و ترمیم دندان به معنی توقف روند بیماری نیست. برداشت کامل عاج پوسیده در گذشته توصیه می‌شد و امروزه خصوصاً برای دندان‌های وایتال با ضایعات پوسیدگی عمیق، توصیه نمی‌شود. هدف از برداشت قسمتی از پوسیدگی، حفظ وایتالیتی دندان و جلوگیری از باز شدن پالپ دندان هست. مداخله جهت کنترل پوسیدگی شامل مراحل مختلف از کمک به بازسازی ساختار دندانی، توقف پیشرفت پوسیدگی، مهر و موم کردن حفره دندانی و درمان‌های ترمیمی می‌شود. روش‌های مداخله‌گر شامل استفاده از :فلوراید وارنیش, سیلور دایمین فلوراید، ترمیم‌های موقت، تکنیک هال با استفاده از کروان‌های استینلس استیل می‌باشد .
پروتکل استفاده از سیلور دایمین فلوراید در دندانپزشکی کودکان
این پروتکل شامل استفاده از این ترکیب دارویی برای کنترل پوسیدگی دندانی است. سازمان غذا و دارو در امریکا کاربرد آن را در جهت کاهش حساسیت دندانی و توقف روند پوسیدگی دندانی در گروه دوم درمانی قرار داده است .
نقره و فلوراید یک محلول قلیایی هستند که همگونی دارند و محیط نامطلوبی را برای فعالیت آنزیم‌های کلاژناز فراهم می‌کنند و نتیجه آن کاهش میزان تخریب عاج دندان هست. عارضه جانبی مهم این ترکیب، تغییر رنگ دایمی و سیاه در سطوح دمینرالیزه و حفرات پوسیده دندان هست. برای استفاده از آن ، نشان دادن تصاویر قبل و بعد از درمان برای .توجیه بیمار و گرفتن رضایت از آن می‌تواند مفید باشد این ترکیب بعنوان یک فرمول دارویی روتین در دانشکده‌های دندانپزشکی ایران تدریس نمیشد و هم چنین در کار تخصصی دندانپزشکی کودکان مانند ژل یا وارنیش فلوراید بکار نمی‌رفت. تغییر رنگ سیاه در سطوح دمینرالیزه یا حفرات پوسیده در واقع از معایب اصلی کاربرد آن محسوب می‌شود و والدین معمولا این ظاهر دندانی را خصوصاً برای دندان‌های قدامی در فک بالا پذیرا نمی‌باشند. ولی در دانشکده‌های دندانپزشکی کانادا تدریس می‌شود و بطور گسترده‌ای در دندان‌های شیری پوسیده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هال تکنیک
امروزه این تکنیک برای مهر و موم کردن بیولوژیکی ضایعات پوسیدگی در دندان‌های آسیای شیری مورد استفاده قرار می‌گیرد. بدین شکل ارتباط باکتری‌های پوسیدگی‌زا با محیط دهان قطع می‌شود که این باعث توقف فعالیت‌های آنان می‌شود. در این تکنیک روکش‌های استینلس استیل بدون بی حسی موضعی، برداشت پوسیدگی یا تراش دندان، گذاشته می‌شوند. در ابتدا جدا کننده‌های پلاستیکی اورتودنسی بین دندان‌های مولر شیری گذاشته می‌شوند و به مدت ۵ روز در محل نقاط تماس نگهداری می‌شوند تا فضای کافی باز شود. سپس این جداکننده‌های پلاستیکی برداشته می‌شوند و سایز مناسب کراون فلزی انتخاب می‌شود و با سمان گلاس اینومر پر می‌شود. در مرحله بعد کراون روی دندان مولر شیری پوسیده با فشار انگشت دندانپزشک یا نیروی وارده توسط کودک به همگام بستن فک، در محل گذاشته می‌شود. تکنیک هال می‌تواند کمک به توقف پوسیدگی کرده و دندان شیری را تا زمان افتادن آن حمایت کند. به کودک باید توضیح داده شود که روکش در ابتدا کمی بلند احساس می‌شود و در طی یک الی دو روز آینده این مشکل برطرف خواهد شد .
در ایران، چه در دانشکده های دندانپزشکی و چه کارهای درمانی دندانپزشکی کودکان، جهت حفظ دندان مولر شیری وایتال، چنین درمانی استفاده نمیشد. خصوصاً جهت استفاده از روکش‌های استینلس استیل برای ترمیم تاج دندان، تأکید بر کنترل اکلوژن قبل و بعد از درمان انجام می‌شد. بعلاوه، عواقب اکلوژن بلند، بعد از قرارگیری کراون و اثرات مضر آن بر روی مفصل TMj, درد در عضلات صورت خصوصاً عضلاتی که درجویدن فعال هستند و پریودنشیوم دندان درمان شده، به تفسیر بحث و بررسی می‌شد.
درمان مستقیم پالپ دندان‌های شیری
در این تکنیک باز شدگی کوچک پالپ (کمتر از ۱ میلی متر ) با مواد دندانی سازگار با بیولوژی پالپ دندان ( Biocompatible ) پوشیده می‌شود. در گذشته این تکنیک در کنترل بازشدگی پالپ دندان در دندان‌های شیری کمتر مورد قبول و تأیید قرار می‌گرفت. آکادمی دندانپزشکی کودکان (AAPD), روش پوشش مستقیم پالپ را در صورتیکه در حد یک میلمتر یا کمتر بوده و در حین تراش دندان با در اثر تروما ایجاد شده باشد، توصیه می‌کند. ماده پوشاننده نباید روی داروی که خونریزی فعال دارد، گذاشته شود. هم چنین لخته خون نباید بین سطح زخم و ماده پوشاننده باشد. بنابراین از محلول استریل نمکی (سالین) جهت تمییز کردن محل اکسپوژر استفاده می‌کنند که اثر انعقادی هم ندارد. برخلاف سولفات فریک که هموستاز از طریق ایجاد باند بین یون آهن و پروتئین خون در سطح پالپ ایجاد می‌کند، محلول سالین هیچ نوع اثری در هموستاز و ایجاد لخته ندارد. در گذشته خمیر کلسیم هیدروکساید جهت پوشش پالپ دندان مورد استفاده قرار می‌گرفت و از معایب آن: چسبندگی ضعیف آن به سطح عاج دندان، حل شدن آن به مرور زمان در زیر ماده‌ی پرکردگی و عدم توانایی در کنترل micro leakage را می‌توان بر شمرد. MTA دارای اثرات درمانی بهتر از کلسیم هیدروکساید بوده و با عدم ایجاد پاسخ التهابی و همچنین توانایی بالا در تشکیل نسج سخت عاج، انتخاب بهتری می‌باشد. جهت جلوگیری از تحلیل داخلی، در صورتیکه ماده‌ی انتخابی جهت پوشش پالپ کلسیم هیدروکساید باشد، نباید از فریک سولفات جهت پاکسازی محل اکسپوژر پالپ و ایجاد هموستاز استفاده کرد.
بر اساس آموختههای ما در ایران Direct pulp cap در دندان‌های شیری یک روش درمانی ممنوع محسوب می‌شد و نه تنها در روش‌های دندانپزشکی کودکان مورد استفاده قرار نمی‌گرفت و بلکه در پروتکل آموزشی برای درمان دندان‌های شیری در کودکان هم مطرح نمیشد. بر اساس کتاب‌های مرجع دندانپزشکی کودکان که تدریس می‌شدند، تحلیل داخلی و التهاب مزمن ( آبسه‌های دندانی – استخوانی ) از عوارض این روش درمانی در دندان‌های شیری محسوب می‌شد و بر همین اساس توصیه به انجام آن نمیشد. تمامی اساتید دندانپزشکی کودکان تأکید بر انجام پالپوتومی دندان شیری را داشتند در صورتیکه هر اکسپوژری در پالپ دندان دیده می‌شد حتی در حد pinpoint. چرا که معتقد به پیش آگهی ضعیف دندان در نتیجه DPC بوده و دندان را در آینده نزدیک از دست رفته در نظر می‌گرفتند.
نتیجه گیری
بطور خلاصه، این مطلب بسیار مهم است که دندانپزشک آگاهی کامل از پروتکل‌های درمانی داشته باشد و اطلاعات خودش را به روز نگه دارد. از طرف دیگر، بسیار هوشمندانه است که دندانپزشک انعطاف کافی جهت همراهی با جریان رایج راداشته و بتواند یک ارتباط منطقی و مناسب بین آموختههای قبل و اطلاعات جدید فراهم آورد.
