با تغذیه صحیح موفق‌تر باشید

دکتر علیرضا آشوری

موفقیت مفهومی بسیار کلی و گسترده است و برای هر کس ویژگی‌های خاصی را شامل می‌شود. همه تصور می‌کنند موفقیت یک فرآیند ذهنی و درونی است که بازدهی بیرونی پیدا می کند اما این همه داستان نیست. بسیاری از مردم از یک واقعیت مهم غافل هستند و آن نقش بسیار مهم چیزی است تحت عنوان الگوی زندگی(life style) که به راحتی می‌تواند درصد موفقیت یا عدم موفقیت را بالا و پایین ببرد. در واقع اگر کسی پتانسیل موفقیت را داشته باشد اما برای رسیدن به آن برنامه زندگی خود درست تنظیم نکند شانس موفقیت او بسیار پایین می‌آید. در طول روز موقعیت‌ها یا شانس‌هایی برای ما پیش می‌آید که اگر بتوانیم به موقع تصمیم بگیریم و از آنها استفاده کنیم به موفقیت دست خواهیم یافت. در اینجا نکاتی را به شما معرفی می‌کنیم که می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید از این موقعیت‌ها بهتر بهره‌مند شوید. شاید این نکات در نگاه نخست بچگانه و پیش‌پا افتاده به نظر برسند اما واقعیت این است که تاثیری باورنکردنی در مسیر موفقیت بازی می‌کنند. در ضمن یادتان باشد استثنا همیشه وجود دارد اما این نباید باعث شود شما برخی اصول ثابت شده را کنار بگذارید.

خواب نامتعادل

چه اشکالی دارد: شاید ندانید که عمده افراد موفق اگر در یک ویژگی مشترک بوده باشند آن سحرخیزی است. کسانی که زیاد می‌خوابند و دیر از خواب بیدار می‌شوند مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا اصطلاحا خواب از سرشان بپرد و برای کار و فعالیت روزانه آماده شوند. بنابراین اگر کسی می‌خواهد شانس بیشتری برای استفاده از موقعیت‌های پیش‌آمده داشته باشد باید زمان بیشتری بیدار و هوشیار باشد تا بتواند این موقعیت‌ها را ببیند و از بین آنها انتخاب کند. حالا اگر قرار است در طول روز ده موقعیت و شانس خوب به کسی رو بیاورد آدم خوش‌خواب تا به خودش بیاید بخشی از آنها را از دست داده است. پس اگر بنا دارید آدم موفقی باشید باید کمی سختی بکشید و صبح­ها زودتر از خواب بیدار شوید.

راه‌حل کاربردی: یک آدم خوش‌خواب هرگز نمی‌تواند در عرض یک شب عادت خود را ترک کند. برای این کار باید یک زمان‌بندی میان مدت در نظر گرفت. روزهای اول سعی کنید ساعت خود را نیم ساعت زودتر از زمانی که همیشه بیدار می‌شوید کوک کنید. وقتی که توانستید بدون زنگ، در ساعت جدید بیدار شوید آن وقت می‌توانید نیم یا یک ساعت دیگر هم زودتر بیدار شوید. این کار گرچه زمان می‌برد ولی در آینده بسیار مفید خواهد بود.

نکته دیگر اینکه باید بتوانید خوب بخوابید. برای این کار قبل از خواب غذای سنگین و نوشیدنی‌های حاوی کافئین یا الکل نخورید و ورزش سنگین را فراموش کنید. برخی مواد غذایی باعث می‌شوند خواب شما عمیق‌تر شود مثل کاهو یا مقدار کمی گوشت بوقلمون. در طب سنتی ایران هم عرق بهارنارنج و دم کرده گل گاوزبان چنین کاربردی دارند.

بد اخلاقی غذایی

چه اشکالی دارد: خدا ‌وکیلی اگر خودتان باشید دوست دارید با یک آدم خوش اخلاق طرف حساب باشید یا با یک فرد بدا‌خلاق و کسل؟ گرچه بخشی از خوش اخلاقی ذاتی است اما مقداری هم به حس و حال و اصطلاحا مود(mood) فرد برمی‌گردد. آدمی که حس و حال درستی ندارد ناخواسته بداخلاق و بهانه گیر می‌شود. یکی از مهمترین نکات برای داشتن حس و حال خوب به میزان قند خون بستگی دارد. همه می­دانیم اگر قند خون که اصلی‌ترین غذای سلول‌های مغزی است پایین باشد آدم بداخلاق و عصبی می‌شود و انرژی و توان لازم برای کار را از دست می‌دهد. از سوی دیگر کسی که توان مغزی‌اش به دلیل گرسنگی کاهش یافته توان تصمیم‌گیری مناسب را ندارد و ممکن است با یک تصمیم غلط موقعیت مناسبی را از دست بدهد.

راه حل کاربردی: نخست اینکه به هیچ وجه صبحانه را از دست ندهید. حتی اگر وقت خوردن صبحانه را ندارید یک لیوان شیر و یک موز متوسط می‌تواند انرژی لازم را برای فعالیت شما به مدت چند ساعت تامین کند. در ضمن موز جدا از اینکه قند خون را به شکل ملایمی بالا می‌برد 30 درصد ویتامین B6 مورد نیاز روزانه را تامین می‌کند. این ویتامین باعث می‌شود مقدار سروتونین تولید شده مغز اندکی افزایش یافته و توان مقابله با شرایط دشوار را در شما افزایش می‌دهد. البته در خوردن موز باید تعادل را حفظ کرد چون می‌تواند باعث چاقی شود.

کاهو ماده غذایی مفیدی برای کنترل عصبیت و بهتر شدن خلق و خو است. برای درمان کم‌خوابی هم بسیار موثر است.

تحقیقات نشان داده چربی سالم امگا-3 کسالت را برطرف کرده و حس و حال شما را بهتر می‌کند. یکی از بهترین منابع این چربی، ماهی تن است. خوردن آن را در برنامه غذایی‌تان بگنجانید. در عین حال مصرف روزانه اسفناج، گردو روغن سویا و کلم پیچ را فراموش نکنید.

برای تامین قند خون از خوردن مواد شیرین تا حد امکان پرهیز کنید چون باعث اضافه وزن و افزایش خطر ابتلا به دیابت می‌شوند. در عوض خوردن کربوهیدارت‌های پیچیده مثل سیب‌زمینی پخته یا تنوری، برنج، غلات، نان گندم یا جو(البته به مقدار متعادل) ضمن اینکه می‌تواند جلوی اضافه وزن را بگیرد با بالا بردن متعادل قند خون جلوی بدخلقی و عملکرد پایین مغزی را می‌گیرند.

اگر هم احساس کسالت و کمبود انرژی می­کنید بهترین دارو خوردن مقداری ویتامین C است. شما می‌دانید که می‌توان آنرا در میوه‌های خانواده مرکبات مثل پرتقال و لیمو پیدا کرد. ولی احتمالا نمی‌دانید که می‌توان در فلفل قرمز شیرین، کلم بروکلی، سیب زمینی، موز سبز و کلم پیچ نیز آن را پیدا کرد. خوردن هر کدام از این مواد غذایی بصورت سالم و تازه می‌تواند کسالت شما را فورا برطرف کند.

نکته آخر هم اینکه حتی برای لاغری هم به خودتان گرسنگی ندهید چون باعث بروز بداخلاقی می‌شود. رژیم‌های غذایی متعدد و موثری هستند که می توانید از آنها استفاده کنید و بدون گرسنگی کشیدن وزن کم کنید.

ژولیده و کثیف نباشید

چه اشکالی دارد: واقعیت این است که هیچ کس حتی اگر به زبان هم نیاورد از آدم‌های ژولیده و بد لباس خوشش نمی‌آید. اگر سر و وضع آراسته‌ای نداشته باشید یا سر و صورت‌تان کثیف باشد و از همه بدتر دهان‌تان بوی بدی بدهد ممکن است خیلی راحت تاثیر بدی در ذهن افراد باقی بگذارید و موقعیت‌های مناسبی را از دست بدهید.

راه حل کاربردی: همین جا بگوییم که آراستگی با تجمل‌گرایی فرق دارد. شما می‌توانید بدون اینکه لباس‌های آنچنانی و گران به تن کنید آراسته و برازنده به نظر برسید. خوشبختانه آنقدر راهنماهای کاربردی و مفید برای تهیه لباس و آراستگی در دسترس است که کار شما را با هر سلیقه و بودجه­ای بسیار ساده می‌کند. ساده‌ترین کار هم می‌شود تمیزی لباس، چروک نبودن­ش و اینکه لباس‌ها ترکیب متناسبی را با هم تشکیل بدهند. تمیزی و پاکیزگی دست و صورت و خوشبو بودن دهان هم که جای خود دارد. یکی از مواقعی که دهان بوی ناخوشایندی دارد صبح بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب است. علت هم خالی ماندن معده به مدت طولانی است. اگر صبحانه نخورده سر کار بروید موقع حرف زدن همه را فراری خواهید داد. خوردن صبحانه ساده‌ترین راه رفع این مشکل است. البته مسواک بعد از صبحانه را هم نباید فراموش کرد.

بدن ضعیف

چه اشکالی دارد: شاید فکر کنید این دیگر هیچ ربطی به داستان ما ندارد اما این طور نیست. اتفاقا قوی بودن بدن به واسطه یک رژیم غذایی صحیح و برنامه ورزشی منظم می‌تواند شانس موفقیت در عرصه زندگی را بالاتر ببرد.

ابتدا بگذارید ببینیم چرا باید ورزش کنیم؟ نخستین چیزی که به ذهن می‌رسد این است که برای  سلامتی. دومی شاید تناسب اندام باشد. اما سوال اینجا است که هر دوی اینها به چه دردی می‌خورند؟ اصلی‌ترین کاربرد یک بدن سالم که قوای بدنی مطلوبی دارد(یعنی نیازی هم نیست یک ورزشکار حرفه‌ای باشیم) این است که شانس شما را برای استفاده از موقعیت‌هایی که در زندگی پیش می‌اید افزایش می‌دهد. اگر بدن ضعیف باشد شما نمی‌توانید آنطور که دلتان می خواهد کار کنید، زود خسته می‌شوید و همین می‌تواند باعث بد‌اخلاقی و افسردگی شود. آدمی که زود خسته می‌شود طبعا بازدهی شغلی مناسبی هم ندارد و توان بهره‌برداری از موقعیت‌هایی که پیش می‌آید را ندارد. از طرف دیگر بدن ضعیف به واسطه ورزش نکردن یا تغذیه غلط باعث می‌شود بدن در برابر بیماری‌ها مقاومت زیادی نداشته باشد و بیماری‌های مختلف کارآیی هر کسی را کاهش می‌دهد.

توصیه کاربردی: صحبت درباره یک رژیم غذایی مناسب و برنامه ورزشی در این مختصر ناممکن است اما می‌توانیم این چند توصیه کلی ارائه دهیم.

در رژیم غذایی خود میوه و سبزی را لحاظ کنید. تا حد امکان از خوردن غذاهای فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس و انواع فست فود خودداری کنید. نوشابه بخصوص انواع غیر‌رژیمی را کنار بگذارید. لبنیات، بخصوص شیر و پنیر را فراموش نکنید. مغزهای خام و بو‌نداده مثل گردو، بادام، پسته و فندق را در برنامه غذایی‌تان لحاظ کنید. تا حد امکان از روغن زیتون و کانولا برای پخت  پز استفاده کنید.

ساده‌ترین برنامه ورزشی پیاده روی سریع هر بار حدود 20 الی 30 دقیقه سه بار در هفته است به نحوی که ضربان قلب را افزایش دهد. اگر حس و حال دویدن داشته باشید که چه بهتر؛

شنا هم ورزشی مفرح، آرامبخش و بسیار بسیار مفیدی است که مثل دویدن تمام بخش‌های بدن را تقویت می‌کند و شرایط بدنی را بهبود می‌بخشد. هفته‌ای دو یا سه بار شنا کردن بسیار مفید خواهد بود.

تمرینات کششی بخصوص برای کسانی که پشت میز می‌نشینند یا دندانپزشکان که مرتب روی صندلی نشسته و در حالت خمیده کار می­کنند واجب است تا احتمال آسیب دیدن ستون مهره‌ها و عضلات به حداقل برسد.

صبح‌ها انجام تمرینات ساده‌ای که در زنگ ورزش به همه ما یاد داده‌اند می‌تواند شما را سرحال و قبراق روانه کار کند.

آخر از هم اینکه اگر سیگاری هستید آن را کنار بگذارید یا دست‌کم کمتر بکشید. ترک سیگار به تنهایی می‌تواند تغییر قابل ملاحظه‌ای در شرایط بدنی شما ایجاد کند.