دکتر نسترن ادیب راد
سایکوتراپیست
مطالعات اخیر مرتبط با رشته دندانپزشکی نشان میدهد که دندانپزشکان در معرض انواع مختلف مشکلات جسمی و عاطفی مربوط به استرس هستند. بنابراین بیراه نیست اگر استرس را به عنوان دشمن شماره یک دندانپزشکان در نظر بگیریم. مشکلات مرتبط با استرس طیف وسیعی از انواع و اقسام ناراحتیها را در بر میگیرد که شامل این موارد است: بروز بیماری های قلبی عروقی، زخم کولیت، فشار خون، کمر درد، فشارچشم، ناسازگاری زناشویی، الکل، اعتیاد به مواد مخدر، افسردگی و خودکشی.
مطالعات آماری
میزان خودکشی دندانپزشکان بیش از دو برابر میزان جمعیت عمومی بوده و تقریبا سه برابر بیشتر از سایر کارگران یقه سفید است. بیماریهای عاطفی از نظر فراوانی جایگاه سومین بیماری شایع در میان دندانپزشکان را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که در جمعیت عمومی این دسته از بیماریها دهمین جایگاه را دارد. در عین حال بیماریهای عروق کرونر و فشار خون بالا در دندانپزشکان نسبت به جمعیت عمومی 25٪ شایع تراست. باید گفت قاتل شماره یک دندانپزشکان، بیماری های قلبی عروقی مرتبط با استرس است. همچنین دندانپزشکان نسبت به پزشکان عمومی دو برابر بیشتر با اختلالات عصبی دست به گریبان هستند.
← حرفه دندانپزشکی در آمریکای شمالی معادل عددی “یک کلاس بزرگ دندانپزشکی” را در هر سال از دست می دهد.
علل استرس
چرا این حرفه به شدت مستعد ابتلا به مشکلات جسمی، روانی و اجتماعی ناشی استرس است؟ از آنجایی که برای خلاصی از این همه استرس امکان تغییر شغل و رشته کاری برای دندانپزشکان وجود ندارد، پس لازم است برخی از علل استرس در حرفه دندانپزشکی را بررسی کرده و سپس ببینیم آیا میتوان راه حلهایی یافت تا به واسطه آنها دندانپزشکان بتوانند سالمتر و شادتر زندگی کرده و همچنین زندگی طولانیتری داشته باشند.
از جمله علل استرس در حرفه دندانپزشکی میتوان به این موارد اشاره کرد:
- فضای بسته کار
به طور متوسط دندانپزشکان اغلب زندگی خود را در فضایی کوچک و محدود وگاهی بدون پنجره صرف میکنند. متوسط فضایی که دندانپزشکان در آن کار می کنند بین 7 تا 9 فیت(تقریبا 2-3 متر مربع) و بدون پنجره است. این فضا کوچکتر از سلولهای زندان انفرادی است. کار دندانپزشکی پیچیده و دقیق و در محدوده دهان بیمار انجام میپذیرد. این روش کار از لحاظ جسمی و روانی فشارزیادی به دندانپزشک وارد میکند. بنابراین درد پشت، اختلالات گردش خون و خستگی در بین متخصصین این حرفه رایج است. بنابراین دندانپزشکان مستعد هستند که خیلی زود دچار فرسودگی جسمی و روانی شوند.
2- انزوا
اکثر دندانپزشکان به تنهایی کارمیکنند. در نتیجه آنها فرصت آن را ندارند که مانند دیگر حرفهها مشکلات خود را با همکاران خود در میان گذاشته و از حمایت آنها برخوردار شوند. از طرفی چون دندانپزشکان تمایل به رقابت با یکدیگر دارند منزویتر میشوند. این ویژگی متاسفانه محصول آموزش مدرسه دندانپزشکی رقابتی است. چنانچه پس از فارغ التحصیلی، رقابت شدید ایجاد شده توسط مازاد دندانپزشکان که در حال حاضر در بسیاری از شهرها و مناطق بزرگ شهری وجود دارد، تقویت میشود.
3- استرس ناشی از کمال طلبی
پیگیری و سرسختی در کار و کمال طلبی که به کار در فضاهای بسته چه دهان بیمار یا محیط کوچکی اضافه می شود علت اصلی استرس و ناامیدی برای دندانپزشکان است. استرس کمال در مدرسه دندانپزشکی به وجود میآید. دندانپزشکان دایم در حال قضاوت خود برای انجام بهترین ترمیم هستند که البته با گذشت زمان و کسب تجربه اندکی کاهش پیدا میکند.
4- فشار اقتصادی
یک دندانپزشک معمولی در ابتدای کار خود وامهای عظیمی را باید پرداخت کند تا هزینههای دانشکده دندانپزشکی و مخارج ایجاد یک مطب خصوصی را تامین کنند. این دو عدد به راحتی میتوانند بیش از 250،000 دلار باشند. علاوه بر آن، هزینههای زیادی برای اداره و ادامه کار دندانپزشکی به او تحمیل میشود که همگی فشار زیادی را به دندانپزشک تازهکار وارد میکند.
برای جبران این هزینهها دندانپزشک از وقت غذا و استراحت خود صرفهجویی کرده و به صورت بلاانقطاع کار میکند. او اغلب درمان یک یا دو بیمار اضافی را جایگزین زمان استراحتی میکند که بسیار به آن نیازمند است. این امر به ناچار دندانپزشک را تا پایان روز خسته و خستهتر میکند.
بخش دیگر فشار اقتصادی در مطب خصوصی این است که دندانپزشکان اغلب احساس میکنند که به معنای واقعی کلمه نمیتوانند بیمار باشند و یا مطب را تعطیل کنند. زیرا هنگامی که یک دندانپزشک در مطب حضور نداشته باشد، درآمد کاملا متوقف می شود، اما هزینههای بسیار بالای مطب سربار همچنان بیوقفه ادامه مییابد.
درآمد یک دندانپزشک که بیوقفه کار میکند و هرگز وقت خود را از دست نمیدهد، ممکن است افزایش یابد و بتواند هزینههایش را تامین کند ولی در عوض خود او دچار فرسودگی شغلی شده که به دنبال آن از نظر عاطفی، ذهنی و حتی جسمی خسته و فرسوده میشود. به دنبال این وضعیت دندانپزشک دچار نگرش منفی، بیتفاوتی یا بدبینی نسبت به بیماران و کارکنان خود میشود.
ادامه دارد ….
