جراحی استتیک افزایش طول تاج(Esthetic Crown Lengthening Procedure): یک خلاصه کاربردی
دکتر رامین ازقندی
پریودونتیست – ایمپلنتولوژیست
واشنگتن دی سی؛ ایالات متحده آمریکا
تعادل ظریف در رنگهای موجود در خنده بیمار هرگز تا به این حد در معرض توجه نبوده است. بیماران بیشتر و بیشتری به مطبهای ما مراجعه کرده و میخواهند لبخند زیباتر یا سفیدتری داشته باشند. گاهی اوقات تمام منظور بیمار این است که کمتر گامی اسمایل باشد. یک عامل مهم در تعیین اینکه چه کسی کاندید مناسبی برای چنین درمانی است، تشخیص صحیح عوامل ایجاد کننده این مشکل هستند.
در ابتدا و پیش از پرداختن به سایر جزییات دو نوع جراحی افزایش طول تاج را معرفی میکنیم:
جراحی فانکشنال افزایش طول تاج(Functional Crown Lengthening Procedure)
برداشتن(excision) بافت لثه و در اغلب موارد استخوان زیرین برای دسترسی بهتر جهت ساخت رستوریشن با عنوان Functional Crown Lengthening شناخته میشود. چنین درمانی امکان دسترسی بهتر به پوسیدگیهای عمیق یا سایر صدمات ساختاری را جهت تراش برای درمانهای رستوریتیو فراهم میآورد.
جراحی استتیک افزایش طول تاج(Esthetic Crown Lengthening Procedure)
این نوع جراحی اساسا برای برقراری تعادل بین نسبت سفید به صورتی لبخند طراحی شده است. در جراحی استتیک افزایش طول تاج، مقدار صحیحی از لثه برداشته شده و بدین ترتیب گامی اسمایل بیمار کاهش مییابد که به نوبه خود سلامت و ظاهر(لبخند) را بهبود میبخشد.
بطور کلی اهداف جراحی استتیک افزایش طول تاج عبارتند از:
- افزایش طول تاج
- بهبود ایمرجنس پروفایل
- بهبود قرینگی(لبخند)
- بهبود نسبت طول به عرض
برای رسیدن به یک تشخیص صحیح و تنظیم یک طرح درمان مناسب برای جراحی استتیک افزایش طول تاج، لازم است در ابتدا مفهوم عرض بیولوژیک(Biological Width) را مورد بررسی قرار دهیم.
مقالات عرض بیولوژیک را طبق آنچه در تصویر مشاهده میکنید تقریبا 3 میلیمتر تخمین میزنند که 1 میلیمتر آن متعلق به فضای سالکوس است. باید توجه داشت که امروزه بر خلاف گذشته این اندازهگیری به عنوان یک عدد ثابت پذیرفته نمیشود.
قاعده کلی بر این است که اگر دست کم عمق سالکوس 1 میلیمتر است، در اغلب موارد جینجیوکتومی برای دستیابی به نتیجه مطلوب کافی خواهد بود. حتی با وجود حداقل مقدار یک میلیمتری، باید اطمینان حاصل کرد که پس از جینجیوکتومی، 3 میلیمتر لثه کراتینیزه چسبیده باقی خواهد ماند. در چنین مواردی اپیکالی پزیشند فلپ درمان انتخابی ما خواهد بود.
در شرایطی که 1 میلیمتر سالکوس وجود نداشته باشد، برای برقراری یک عرض بیولوژیک جدید باید تغییراتی روی استخوان زیرین انجام شود تا به صورت ایده آل 1 میلیمتر سالکوس و 3 میلیمتر از مارجین لثه تا لبه استخوان وجود داشته باشد.
ما بعنوان کلینیسین هنگام دستکاری ساختار نرمال پریودونشیوم باید همیشه احتمال ریلپس را نیز در نظر داشته باشیم. طبیعت نیز معمولا از اینکه به اجبار به یک سمت برده شود خرسند نخواهد بود. مثال دم دستی آن ارتودونتیکس است. همه ما دیده ایم چه اتفاقی ممکن است رخ دهد و چقدر هم سریع درمان میتواند دچار ریلپس شود؛ حتی پس از سالها پرکتیس و تجربه و محاسبه دقیق حرکت دندانها، به صرف استفاده نکردن از ریتینر، همه چیز به سرعت به حالت اول باز خواهد گشت. تثبیت یک عرض بیولوژیک جدید هم تابع همین قانون طبیعت یعنی ریلپس است و بنابراین برای کاهش احتمال ریلپس، مراحل زیر باید دنبال شوند:
- انجام سوندینگ استخوان
- انجام جینجیوکتومی برای رسیدن به موقعیت ایده آل
- قرار دادن یک رستوریشن موقتی با مارجینهای دقیق و واضح
- انجام ریکانتورینگ استخوانی در صورت نیاز
جراحی استتیک افزایش طول تاج: راهنمای تصمیم گیری
همه با این جمله آشنا هستیم که زیبایی در چشم بیننده است. با در نظر گرفتن این مساله، اهمیت آگاه کردن بیمار نسبت به آنچه قرار است اتفاق بیفتد نقشی اساسی در تصمیمگیری ما خواهد داشت. وقتی بیمار نسبت به فرآیند درمانی اطلاعات کافی کسب کرد آن گاه میتوان تصمیم گرفت که آیا جراحی استتیک افزایش طول تاج اندیکاسیون دارد یا خیر. برای سادهتر شدن الگوریتم، فرض میکنیم که قرار است این جراحی برای یک دندان انجام شود:
- ارزیابی ریسک فاکتورها
به طور کلی، ابتدا باید نسبت فعلی تاج به ریشه مد نظر قرار گیرد. اغلب پریودونتیستها اتفاق نظر دارند که اگر جراحی افزایش طول تاج باعث ایجاد نسبت نامطلوب تاج به ریشه شود یا اینکه دندان قبلا درمانهای رستوریتیو سنگینی دریافت کرده باشد، آنگاه باید برای دستیابی به نتیجه استتیک مطلوب، سایر گزینهها را مد نظر قرار داد.
همانطور که میدانیم، پروگنوز بلند مدت یک دندان با نسبت تاج به ریشه کمتر از حد ایدهآل، ارتباط تنگاتنگی با دینامیک اکلوزالی دارد. اگر قرار است نسبت تاج به ریشه فدا شود، بیومکانیک دندان باید به دقت ارزیابی شده تا از قابل پیش بینی بودن نتیجه نهایی درمان اطمینان حاصل شود. این کار با تعیین موقعیت دندان در استتیک زون آغاز میشود. دینامیک فعلی این دندان چیست؟ وضعیت اکلوژن چگونه است؟ در قوس مقابل دندان طبیعی قرار دارد یا پروتز؟ آیا پروتز متکی بر بافت است یا توسط فریم ورک یا ایمپلنت ساپورت میشود؟ پاسخ به هریک از این پرسشها در فرآیند تصمیمگیری مهم و تاثیرگذار هستند. مثلا یک پروتز متکی بر بافت اثر کمتری بر یک دندان با نسبت نامطلوب تاج به ریشه دارد تا یک بریج متکی بر ایمپلنت.
- 2. افزایش طول تاج فاسیال یا اینترپروگزیمال
وضعیت پیش از درمان لبه آزاد لثه، فاکتوری حیاتی در الگوریتم تصمیم گیری محسوب میشود. در مواردی که رویش تغییریافته(altered eruption) اتفاق افتاده باشد، لبه لثه کرونالیتر از CEJ است و معمولا میتوان به نتایج درمانی رضایت بخش و قابل پیشبینی دست یافت. با این حال در مواردی که لبه لثه در حد CEJ یا اپیکالیتر از آن باشد، ممکن است نیاز باشد تا با کمک درمان ارتودونسی(فورسد اراپشن)، کمپلکس پریودونتال به موقعیتی کرونالیتر جابجا شود.
همچنین باید توجه داشت که بین لبیال و اینترپروگزیمال ریداکشن تفاوت وجود دارد. در حالی که جینجیوکتومی/جینجیوپلاستی در سطح لبیال میتواند در موارد کوتاه بودن تاج کلینیکی باعث بهبود استتیک شود، همین کار در نواحی اینترپروگزیمال میتواند نتیجهای معکوس درپی داشته باشد چراکه امبراژورها باز شده و مثلثهای سیاه ایجاد خواهند شد(به دلیل از دست رفتن پاپیلا). مجددا تاکید میکنیم، در مواردی که نیاز برای اینترپروگزیمال ریداکشن استخوانی وجود دارد، سایر روشهای درمانی نیز باید مد نظر قرار گیرند تا نتایج نامطلوب استتیک اتفاق نیفتند.
جراحی استتیک افزایش طول تاج(Esthetic Crown Lengthening Procedure). درمان توسط دکتر رامین ازقندی
