چشم­ انداز 2022: آینده مسیر دایرکت لایسنسینگ

دکتر مهدی ادیب راد

در سال 2015 ، NDEB به عنوان متولی بررسی و تایید مدارک و صلاحیت فعالیت فارغ التحصیلان دندانپزشکی در خارج از کانادا(دندانپزشکان اینترنشنال)، متعهد شد که در یک فرآیند 5 ساله نقاط ضعف و قوت فرآیند دایرکت لایسنسینگ را بررسی کرده و مسیری مطلوب­تر و مناسب­تر برای متقاضیان تدارک ببیند. در سال 2016 NDEB بر اساس یک تحقیق بین المللی، اساسنامه پروسه دایرکت لایسنسینگ را مورد بازبینی قرار داد که بر مبنای آن قرار شد امتحانات AFK، ACJ و ACS دستخوش تغییراتی شوند.

NDEB از سال 2019، با جدیت بیشتری روند تغییرات را پیگیری کرده و در همان سال بعد از مشورت با افراد صاحب­نظر، قرار است در چندین مرحله پروسه دایرکت لایسنسینگ دستخوش تغییر و تحول شود. آنچه می­خوانید اقتباس از نوشتاری است که در سایت NDEB در مورد آینده امتحانات دایرکت لایسنسینگ منتشر شده است.

نخستین تغییر مربوط است به تعداد سوالات امتحانات AFK. تا پیش از سال 2021، این امتحان چند گزینه­ای با 300  پرسش برگزار می­شد اما قرار است از سال 2021 تعداد سوالات به 200 کاهش یابد. بر طبق صحبت­های دکتر جیمز ریچاردسون رییس NDEB، این کار باعث می­شود در عین حفظ ساختار علمی و قابل اتکای امتحان، مدت زمان امتحان کوتاه­تر شده و در نتیجه استرس داوطلبان کاهش یافته و از سوی دیگر سوالات جدید بانک سوالات NDEB هم دیرتر به اتمام خواهند رسید.

این امتحان قرار بود به صورت الکترونیکی برگزار شود ولی لغو دو امتحان پیاپی AFK در دسامبر 2020 و فوریه 2021، باعث شد تا NDEB اعلام کند که امتحان بعدی AFK در آگست 2021 هم به صورت کاغذی و هم به صورت الکترونیکی برگزار خواهد شد.

تغییر بعدی به توالی مراحل امتحانات مربوط است. پیش از این متقاضیان می­توانستند پس از قبولی در امتحان AFK، به انتخاب خود ابتدا در امتحان اسکیلز شرکت کنند یا جاجمنت ولی در مدل جدید متقاضیان باید پس از قبولی در AFK، ابتدا در امتحان جاجمنت شرکت کرده و پس از پاس کردن این امتحان می­توانند در امتحان اسکیلز شرکت کنند. استدلال NDEB این است که کسانی باید در امتحان اسکیلز شرکت کننده که پیش از این قضاوت بالینی(کلینیکال جاجمنت) آنها مورد سنجش قرار گرفته و بعد بتوانند نسبت به انجام درمان­­های دندانپزشکی برگشت ناپذیر اقدام کنند.

تغییرات عمده اسکیلز

و اما تغییر سوم مربوط می­شود به امتحان اسکلیز که تغییرات بسیار مهم و عمده­ای را شامل می­شود. نخستین تغییر در زمینه دفعات شرکت در امتحان اتفاق افتاده است. در حال حاضر متقاضیان فقط سه بار می­توانند در امتحان اسکیلز شرکت کنند ولی از سال 2022 محدودیت دفعات شرکت در امتحان حذف شده و دندانپزشکان می­توانند در یک بازه زمانی 5 ساله به صورت نامحدود در این امتحان شرکت کنند.

 تغییر دوم اینکه در حال حاضر اگر داوطلب در یکی از پروژه­های امتحانی مردود می­شد(که با نمره e معرفی می­شود)، باز هم می­توانست امتحان را پاس کند ولی در فرمت جدید این امکان حذف شده و داوطلب برای قبولی در امتحان باید تمام پروژه­های خود را با موفقیت پشت سر بگذارد. استدلال NDEB این است که اگر در یک دانشکده دندانپزشکی، یک دانشجو نتواند یک پری کلینیک را با موفقیت پشت سر بگذارد امکان حضور در کلینیک و کار بر روی بیمار را نخواهد داشت.

در عین حال اعلام شده که قرار است پروژه­های جدیدی به امتحان اسکیلز افزوده شود که به موجب آن امکان سنجس دقیق­تری از توانمندی­های دندانپزشکان عمومی فراهم شود. این پروژه­ها احتمالا شبیه به امتحان آسکی(OSCE) طراحی شده و شامل استیشن­هایی است که در آن داوطلبان باید در مورد یک کیس خاص طرح درمان ارائه کنند، از یک بیمار هیستوری بگیرند و یا از بیمار رضایت قبل از درمان را اخذ کنند.

NDEB بنا دارد در ماه­های آتی پروتکل و موارد مربوط به سنجش امتحان اسکیلز را به طور جامع اعلام کند.

تغییر بسیار مهم بعدی برگزاری متمرکز امتحان اسکیلز است. تا پیش از این داوطلبان باید از طریق سایت، در دانشکده­های دندانپزشکی در شهرهای مختلف کانادا ثبت نام می­کردند. با توجه به اینکه برخی از پروژه­های در همان محل برگزاری امتحان مورد سنجش قرار می­گرفت همیشه این اعتراض وجود داشت که در برخی دانشگاه­های سخت­گیری بیشتری اعمال می­شود و در برخی دانشگاه­ها کمتر و این طبعا یک دست بودن امتحان را تحت الشعاع قرار می­داد. اما از 2022 امتحان اسکیلز بصورت متمرکز در شهر اتاوا در مرکزی که NDEB به همین منظور راه­اندازی کرده برگزار خواهد شد. بدین ترتیب شرایط برگزاری امتحان برای همه داوطلبان یکسان شده و امتحان در شرایط کنترل شده و کمابیش ثابتی برگزار می­شود. مزیت دیگر اینکه وجود این مرکز به NDEB امکان می­دهد امتحان را به دفعات متعدد در طول سال برگزار کرده و نیازمند سرویس­دهی از طرف دانشکده­های دندانپزشکی نباشد. در عین حال ظرفیت ثبت نام برای داوطلبان امتحان هم بیشتر خواهد شد.

در حال حاضر ابهاماتی در زمینه تغییرات جدید وجود دارد که قرار است این موارد در اساسنامه­ای که بزودی منتشر خواهد شد برطرف شود. با این وجود برخی از این موارد در وبسایت NDEB مطرح شده که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

پاسخ به چند پرسش مهم

1. کسانی که تا پیش از سال 2022 سه بار در آزمون اسکیلز مردود شده­اند اما دو امتحان AFK و جاجمنت را پاس کرده باشند می­توانند از سال 2022 مجددا در امتحان اسکیلز با فرمت جدید شرکت کنند.
2. اگر کسی امتحان AFK یا ACJ را سه بار مردود شده باشد نمی­تواند در شکل جدید امتحان اسکیلز شرکت کرده و در واقع امکان گرفتن لایسنس از مسیر امتحانات را نخواهد داشت. در واقع تنها سه بار می­توان در امتحانات AFK و ACJ شرکت کرد.
3. اگر کسی امتحان اسکیلز را پاس کرده ولی هنوز امتحان جاجمنت را پاس نکرده باشد، نیازی به شرکت مجدد در امتحان اسکلیز نبوده و فقط باید در همان امتحان جاجمنت شرکت کنند.
4. اگر داوطلبان نتوانند در یک بازه زمانی 60 ماهه امتحان اسکیلز را پشت سر بگذارند، باید مجددا در امتحانات AFK و ACJ شرکت کنند تا امکان شرکت در امتحان اسکیلز را داشته باشند. یک نفر دوبار می­تواند این فرآیند را تکرار کند یعنی در یک بازه ده ساله دوبار می­تواند از اول وارد مسیر دایرکت لایسنسینگ شود.
5. مرکز جدید برگزاری امتحان اسکیلز به گونه­ای طراحی شده که افراد بتوانند در گروه­های کوچکتر ولی به دفعات بیشتر در طول سال در امتحان ACS شرکت کنند.

چند پیش بینی برای امتحان اسکیلز پیش رو

از قرائن این طور می­توان نتیجه گرفت که NDEB قصد دارد تا امتحانات دایرکت لایسنسینگ بخصوص امتحان اسکیلز را با الهام از سیستم امتحانات دایرکت لایسنسینگ استرالیا برگزار کند. بر این اساس، به احتمال فراوان امتحان اسکیلز به طور کامل تغییر خواهد کرد. امتحان در مدت دو روز برگزار خواهد شد که یک روز آن مربوط به بخش انجام درمان­های دندانپزشکی روی مانکن(تکنیکال) بوده و روز دوم هم به بخش آسکی کلینیکال اسکیلز اختصاص خواهد یافت. در بخش تکنیکال، همان امتحان اسکلیز قدیمی برگزار خواهد شد با این تفاوت که بجای 12 پروژه قبلی، تعداد پروژه­ها کمتر خواهد شد. حدس من این است که از بین این پروژه­ها، 5 یا 6 مورد بصورت تصادفی انتخاب خواهد شد که بین افراد مختلف متفاوت خواهد بود. در نتیجه داوطلب باید به همه موارد مسلط باشد چون مشخص نیست کدام مورد را از او امتحان بگیرند.

بسته به گنجایش مرکز جدید امتحان در اتاوا، تعداد داوطلبان در هر نوبت امتحانی متفاوت خواهد بود ولی با توجه به تعداد مراقب و کارکنان مورد نیاز جهت برگزاری امتحان، شخصا بعید می­دانم در هر نوبت امتحانی بیشتر از 20 الی 30 نفر امکان حضور در سر جلسه را داشته باشند. اما از طرف دیگر ممکن است هر هفته دوبار امتحان برگزار شود.

بخش کلینکال اسکیلز یا آسکی امتحان قطعا با بخش آسکی امتحان بورد کاملا متفاوت خواهد بود چراکه منطقا NDEB امتحانی که در حال حاضر برای فارغ التحصیلان برگزار می­شود را برای کسانی که هنوز مدرک­شان تایید نشده اجرا نخواهد کرد. به نظر من بخش آسکی امتحان بر سنجش توانایی­های دیگری متمرکز خواهد بود از قبیل: جمع­آوری اطلاعات، برقراری ارتباط با بیمار، انجام درمان­هایی بسیار کوچک مثلا بستن رابردم یا تزریق بی­حسی یا گرفتن رادیوگرافی یا ارزیابی قضاوت داوطلب از درمان­های انجام شده.

این بخش امتحان آسکی می­تواند برای بسیار داوطلبان بسیار چالش­برانگیز باشد. احتمالا این بخش آسکی چیزی شبیه امتحان ورودی دانشگاه مک گیل یا تورنتو خواهد بود. در هر استیشن ممکن است یک بیمار حاضر باشد(احتمالا کسی که نقش بیمار را بازی می­کند) و داوطلب باید آنچه از او خواسته شده را در مدت زمان مشخصی انجام دهد مثلا هیستوری بگیرد، تست­های تشخیصی انجام دهد یا رادیوگرافی بگیرد و غیره. یا مثلا بیماری که ناگهان دچار یک اورژانس می­شود و داوطلب باید بتواند منجمنت مناسبی را انجام دهد.

همزمان یک ممتحن در اتاق حاضر است و داوطلب را ارزیابی کرده و به او نمره می­دهد. در عین حال خواسته یا ناخواسته زبان انگلیسی داوطلب نیز بررسی خواهد شد. اینجا مهم است که داوطلب بتواند علاوه بر تشخیص صحیح، طرح درمان مناسب و جامعی به صورت پلن A و پلن B طراحی کرده و این را به شکلی مطلوب به بیمار انتقال دهد. مثلا داوطلب باید بتواند مزایا و معایب هر درمان را به طور دقیق و البته ساده برای بیمار تشریح کرده و به سوالات او پاسخ دهد و در نهایت بتواند از او برای انجام درمان رضایت بگیرد(informed consent). ممکن است از داوطلب خواسته شود برای بیماری که در اتاق نشسته و نیاز به یک پروتز پارسیل متحرک یا ثابت دارد، طرح این پروتز را ترسیم کند.

حرف آخر

متاسفانه بسیاری از دندانپزشکان اینترنشنال بعد از ورود به بازار کار در برقراری ارتباط با بیماران دچار اشکال هستند و همین مساله زمینه­ساز مشکلات بسیار زیادی بوده است. در نتیجه اگر به واسطه امتحان اسکیلز داوطلبان بتوانند مهارت­های خود در ارتباط با بیماران را ارتقا دهند در آینده و در هنگام طبابت مشکلات و دردسرهای به مراتب کمتری را متحمل خواهند شد.