هر دو نوع این کراونها جهت ترمیم دندانهای شیری و دایمی جوان مورد استفاده قرار میگیرند و یک راه حل ایده ال برای ترمیم و حفظ عملکرد دندان، محافظت آن از صدمات بیشتر و حفظ فضای دندانهای شیری میباشد.
موارد مورد استفاده روکشها در دندانپزشکی کودکان به ترتیب ذیل میباشد؛
۱- بعد از درمانهای پالپ (پالپوتومی ، پالپکتومی)
۲-به جای ترمیمهای چند سطحی وسیع و در بیمارانی با ریسک بالای پوسیدگی
۳- دندانهای شیری و دایمی جوان با ضایعات تکاملی مثل املوژنزیس ایمپرفکتا و هیپوپلازی و ….
۴- دندانهایی با سایش شدید
۵- دندانهای انکیلوز شیری به منظور حفظ عرض مزیو – دیستالی فضای دندانی
۶- ترمیم موقت دندانهای دایمی جوان بعد از پالپ تراپی در کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال
در زمانی که کودک نیاز به روکش داشته باشه، معمولاً دندانپزشک مزایا و معایب هر دو نوع روکش را به والدین توضیح میدهد و این اجازه به والدین داده میشود که خودشان نوع روکش را انتخاب کنند.
روکشهای استینلس استیل بیشترین نوع روکش مورد استفاده جهت ترمیم و حفظ بافتهای باقیمانده دندانی در دندانهای به شدت آسیب دیده، میباشند. این روکشها در سال ۱۹۴۷ توسط Engel به دندانپزشکی کودکان معرفی شد و سپس توسط Humphrey در سال ۱۹۵۰به طور گستردهای مورد استفاده قرار گرفت.
روکشهای زیرکونیا در سال ۲۰۰۸ جهت ترمیم دندانهای شیری معرفی شدند. این روکشها بهترین ظاهر طبیعی را دارند، بنابراین بهترین گزینه برای ترمیم دندانهای قدامی محسوب میشوند. این روکشها از بلوکهای سرامیکی زیرکونیا ساخته میشوند که در طول زمان تغییر رنگ نمیدهند و مقاوم به شکستگی میباشند. آنها فاقد هر گونه عنصر فلزی هستند.
امروزه روکشهای زیرکونیا برای ترمیم دندان های شیری مورد استقبال والدین قرار گرفتهاند، خصوصاً والدینی که به دنبال ترمیم دندان با ظاهر زیباتر برای کودکان خود هستند.
مشکلاتی در ارتباط با کارکرد روکش زیرکونیا وجود دارد مثل مشکل در تطابق دادن روکش با ساختار دندان به منظور ایجاد گیر مکانیکی بیشتر، در حالیکه روکشهای استینلس استیل براحتی adjust میشوند. این مشکل، سبب طولانی شدن زمان کار روکشهای زیرکونیا میشود. همچنین روکشهای زیرکونیا نیاز به برداشت بیشتر از ساختار دندان دارند تا بتوانند تطابق بهتر پیدا کنند. تراش بیشتر دندان گاهی سبب باز شدن پالپ دندان یا ازدیاد حساسیت بعد از درمان میشود، خصوصاً در دندانهای هیپوپلاستیک وایتال که نیاز به حفاظت توسط کراون را دارند.
مقدار ایدهال تراش دندان برای کراونهای زیرکونیا به شرح زیر میباشد:
- تراش 2 – 1/5 میلیمتر اکلوزالی یا اینسایزالی
- تراش 1/5 – 1 میلیمتر در دیواره های اگزیالی
- فرم featheredge در لبههای تراش
مقدار ایدهال تراش دندان در روکشهای استینلس استیل به شرح زیر میباشد:
- تراش 1/5 – 1 میلیمتری اکلوزالی یا اینسایزالی
- تراش 1 – 0/5 میلیمتری در دیوارههای اگزیالی
- فرم chamfer در لبههای تراش
تعدادی از تحقیقات نشان داده است که روکشهای استینلس استیل نسبت به زیرکونیا دارای گیر بیشتری هستند. روکشهای زیرکونیا را نمیشود crimp & counter کرد و باید بیشتر تکیه فرم کراون داشت تا تغییر شکل آن، در حالیکه با crimp & countering روکشهای استینلس استیل میتوان این تطابق را بدست آورد. در روکشهای زیرکونیا از نیک دندانی بیشتر برداشته میشود تا فضای بیشتر برای cement anchorage فراهم شود.
انواع مختلف روکشهای زیرکونیا از کمپانیهای متفاوت دارای روشهای متنوعی برای ایجاد گیر بیشتر هستند. کراونهای تولیدی کمپانی NuSmile متفاوت از بقیه هستند و هیچ شیاری در سطوح داخلی خود ندارند.
از طرف دیگر کراونهای زیرکونیا Ones که توسط کمپانی Kinder Krown تولید میشود، دارای شیارهایی در سطوح اکلوزالی و اینسایزالی هستند تا میزان گیر را بیشتر کنند. این شیارها در EZ crowns پهنتر میباشد. تعدادی از مطالعات نشان داده که میزان قابل قبولی از گیر در کراونهای زیر کونیایKinder Krown, NuSmile , EZcrown وجود دارد.
یکی از مهمترین فاکتورها در ارزیابی روکش تأثیر آن بر روی لثه و بافتهای پریودنتال است. زیرکونیا کراون به طور قابل ملاحظهای میزان کمتری از تجمع پلاک را نشان میدهد که در نتیجه خصوصیات سطحی آن مثل سختی بالا آن است که روکش را مقاوم به خراش و صدمات میکند و یک سطح براق و صاف را ایجاد میکند. دلیل دیگر میتواند سطح پایین انرژی سطوح روکش زیرکونیا باشد که سبب چسبندگی کمتر پلاک و باکتری میشود.
در صورتیکه پلاک دندانی به روکش زیرکونیا بچسبد بسیار نازکتر از پلاکی هست بر روی سطوح ssc مینشیند. این تفاوت به خاطر سطوح صافتر زیرکونیا کراون ولبههای آن هست در حالیکه ssc نیاز به تغییرات در لبهها قبل از سمان شدن دارد. این تغییرات سبب ایجاد ناصافی در سطوح و لبههای ssc میشود که بابت تجمع پلاک دندانی و تأثیر منفی بر بافتهای پریودنتال میشود. بعلاوه کراونهای زیر کونیا دارای درجه بالایی از ثبات رنگ هستند. سطوح این روکشها به میزان زیادی polish شدهاند که مانا از تغییر رنگ و جذب رنگدانهها میشود، حتی بعد از استریلزاسیون هم زیرکونیا کراون تغییر رنگ نشان نمیدهد.
بطور خلاصه میتوان گفت که یک نگرانی در ارتباط با کراونهای زیرکونیا در دندانهای شیری، این حقیقت هست که کراونهای آماده مثل کراونهای ساخته شده برای بیمار نیستند و تطابق لبهها و انسجام آن با نسج دندانی ممکن است جای سوال داشته باشد. تعدادی از مقالات نشان دادهاند که استفاده از سمانهای رزینی میتوانند مثل یک سد در نواحی که مارچین تطابق خوبی ندارد، عمل کند و این فاصله را بپوشاند. نتیجه اغلب این تحقیقات نشان دادهاند که پذیرش بهتر والدین و تمایل آنها به روکشهای زیر کونیا کاملاً متفاوت با بقیه روشهای درمانی بوده حتی ترمیمهای زیبایی مثل preveneered Ssc . این نکته خصوصاً در مورد دندانهای قدامی که زیبایی مهم ترین فاکتور محسوب میشود، بیشتر مورد توجه قرار میگیرد و کاربرد زیرکونیا کراون را تأیید میکند.
دکتر نوشین بلوری